Geluid verspreidt zich in de vorm van golven die kunnen worden 'afgebogen' door obstakels (geluidswerende schermen, muren van bestaande gebouwen of het nieuwe project), 'gedeeltelijk geabsorbeerd' (geluidswerende schermen of gevels met absorberende eigenschappen, geluiddempers), of 'afgeschermd en verzacht' in technische lokalen.
Bij renovatie moet bij de plaatsing van een geluidswerend scherm niet alleen een akoestisch onderzoek gebeuren, maar ook een analyse van het effect op de stabiliteit van het gebouw en de eventuele schaduw op de buurt.
Diverse oplossingen die al bij de schets en het voorontwerp werden gekozen, zullen het mogelijk maken het geluid verder weg te plaatsen of bij de bron te verzachten:
- inplanting en volumetrie van de gebouwen ;
- ligging van de geluidsbronnen en de gevoelige zones ;
- profiel van de gevels ;
- akoestische schermen.
Inplanting en volumetrie van de gebouwen
De inplanting van de gebouwen in relatie tot elkaar speelt een belangrijke akoestische rol. Er zijn meerdere oplossingen mogelijk om een minimale verspreiding of een minimaal effect van het geluid te garanderen :
Continue voorgevels promoten, met scheidingsgevels, om zo een scherm tegen het geluid te vormen. Op die manier krijgt men aan de achterzijde van het gebouw 'rustige ruimtes'. Deze voorziening moet gepaard gaan met denkwerk rond de architectuur van het gebouw en de interne verdeling van de kamers (één gevel blijft aan het geluid blootgesteld): voorportalen voor de doortocht van voertuigen, kamers aan rustige zijde enz.
Impact van de scheidingsgevels op de akoestiek van een buurt. Installatie van een scherm tegen het geluid en van rustige gevels
De hoogte van de gebouwen aanpassen aan de voorwaarden voor verspreiding van geluid (gebouwen als scherm of trapprofilering). Hogere gebouwen met minder gevoelige bestemmingen op de rand van een geluidsbron (bijvoorbeeld een snelweg) vormen ook een efficiënt middel om minder hoge en gevoeligere gebouwen erachter te beschermen. Deze laatste liggen hierdoor ook verder van de geluidsbron. Er moet echter worden vermeden dat met hoge gebouwen naast de weg een U-profiel wordt gecreëerd, omdat dit het weerkaatsingseffect bevordert.
De trapprofilering bestaat erin dat de minimumhoogte toeneemt naarmate de afstand tot de geluidsbron toeneemt, zodat het ene gebouw het andere beschermt.
Ligging van de geluidsbronnen en de gevoelige zones
Wat de interne organisatie in het gebouw aangaat, moet erover gewaakt worden de luidruchtige functies bijeen te brengen (woonkamer, keuken, sportzaal, eetzaal enz.) en deze in de buurt van de meest lawaaierige omgeving te plaatsen. Omgekeerd moeten de functies die rust vragen (slaapkamers, leslokalen enz.) een plaats krijgen waar het omgevingsgeluid het gunstigst is. Vermijd bijvoorbeeld in een gebouw met meerdere woningen dat de woon- of badkamer van de ene boven de slaapkamers van de andere liggen. Indien deze oplossingen niet mogelijk zijn, worden bufferzones of intermediaire zones tussengevoegd (uitloopzone, gang, bow-windows enz.)
Wat de locatie van luidruchtige technische installaties aangaat, beogen de aanbevelingen om zo veel mogelijk te proberen :
de bron van het geluid verwijderd te houden van de bewoners; Voor een specifieke geluidsbron komt een verdubbeling van de afstand overeen met een vermindering met 6 dB(A) (de vermindering is 3 dB(A) voor een lineaire bron) ;
Impact van de verwijdering van een geluidsbron van het type verkeersweg (geluidsbron van het lineaire type).
de meest luidruchtige technische installaties zo hoog mogelijk te plaatsen tegenover de te beschermen bewoners (buiten het zicht );
te profiteren van bestaande obstakels (muren, schermen, lokalen) als geluidswerende schermen (principe: de bewoners zo laag mogelijk brengen, in de 'schaduw' van de geluidswerende schermen );
de luidruchtige kant van de uitrusting aan de verste kant van de bewoners te plaatsen, naar de minder gevoelige zones, voor zover in de nabijheid geen weerkaatsende wanden liggen ;
te profiteren van de 'maskerende' effecten van het bestaande omgevingsgeluid (zonder installatie; bijvoorbeeld een verkeersweg).
Twee extreme situaties in het geval van technische installaties :
Gunstig geval: inplanting van installaties in gesloten technische lokalen (en op het dak wat HVAC-installaties aangaat);
Ongunstig geval: inplanting in de openlucht, op de gelijkvloerse verdieping van rustige zones, zeker als dit akoestisch zeer weerkaatsende zones zijn (bv. gesloten binnenpleintje).
Profiel van de gevels
Soms is het verstandiger wijzigingen aan te brengen in de volumetrie of de architectuur van gevels, door nieuwe, uitspringende volumes aan te brengen (zoals balkon, loggia, galerij) die enerzijds de rol van scherm en van bufferzone tegen geluid spelen voor de gevel van het betrokken gebouw, en anderzijds de diverse weerkaatsingseffecten en -fenomenen doorbreken (bron van hinder voor de hele buurt).
Deze voorziening moet gepaard gaan met bedenkingen aangaande het karakter van het gebouw ernaast, het uitzicht op de buitenruimte (landschap enz.) en beperkingen inzake bioklimaat (zonneschijn, wind enz.)
Balkons weerkaatsen de inslaande geluidsgolven voordat ze binnendringen in de woningen
Akoestisch scherm
Naast de absorberende capaciteit van zijn materialen levert een akoestisch scherm prestaties die afhankelijk zijn van de lengte van de geluidsgolf en van de positie van de bron en van de receptor.
Effect van een akoestisch scherm op de verspreiding van golven
De Maekawa-methode toont de dB-vermindering van een scherm volgens de respectieve posities van bron en receptor en volgens de golflengte.
Opdat een obstakel efficiënt zou zijn om geluidsverspreiding tegen te gaan, zijn vooral de volgende aspecten noodzakelijk :
Het geluidswerend scherm moet zo dicht mogelijk bij de geluidsbron staan.
Het scherm moet de gezichtslijn tussen de bron en de receptor onderbreken om het geluid met ongeveer 5 à 10 dB(A) te verminderen.
Naast de gezichtslijn tussen bron en receptor brengt elke extra meter hoogte van het scherm een extra winst van 3 à 5 dB(A) indien het in de onmiddellijke buurt van de bron staat.
Het scherm mag eender welke samenstelling hebben, maar mag niet opengewerkt zijn, en moet een minimumdensiteit van 30 kg/m² hebben om doeltreffend te beletten dat het geluid erdoor gaat.
Meestal is een akoestisch absorberende (of semi-absorberende) bekleding van de blootgestelde zijde van het scherm nodig om de effecten van geluidsweerkaatsing te beperken.
Herinnering : een heg of bomengordijn is niet doeltreffend als obstakel voor geluid.
