Uitdagingen en aanpak

Uitdagingen

Samen met luchtvervuiling behoort blootstelling aan geluid tot de belangrijkste hinder die men in een stedelijke omgeving ervaart. Ze neemt toe met de densiteit van de bevolking en met de grootte van de agglomeratie. Stedenbouw en architectuur die rekening houden met de geluidsproblematiek, kunnen een aantrekkelijke omgeving en een harmonieus levenskader creëren of een oorspronkelijk ongunstige geluidssituatie saneren en dus de residentiële aantrekkelijkheid van de stad rechtstreeks beïnvloeden. Op wijkniveau beoogt deze aanpak de aanleg van plaatsen waar men kan herbronnen en sociaal contact kan leggen. Op het niveau van het individu draagt de aanpak bij tot het lichamelijke, geestelijke en sociale welzijn. Buitensporig geluid – afzonderlijk of in combinatie met de vaak bijbehorende slaapstoornissen – kan de oorzaak zijn van stress, communicatieproblemen (conversatie, onderwijs, studie ...) en gedragsveranderingen (agressiviteit, gebrek aan onderlinge solidariteit, isolement ...).

Geluid is ook een belangrijke perceptiefactor: het geeft een dimensie aan een ruimte, helpt de aanwezigheid van iemand te merken, en vertaalt de sfeer die buiten heerst of de activiteit en het leven in een wijk. Ruimtelijke schikkingen (spreiding van functies, afstand en nabijheid van gebouwen …), de geometrie van de locaties, de aard van de materialen en de texturen dragen hierdoor bij tot de creatie van positieve of negatieve geluidslandschappen.

Aanbeveling 'De bijdrage van het gebouw tot de geluidshinder in de wijk beperken' heeft als doel de mechanismen te begrijpen en te beïnvloeden van de productie, de verspreiding en de ontvangst van geluid in het bebouwde milieu. De aanbeveling omvat de kernelementen om op te treden tegen hinder die een project veroorzaakt op zijn directe omgeving.

De aanveling behandelt de problematiek van buurtlawaai, technische installaties (bv. airco) en bepaalde stedelijke inrichtingen die met dat project te maken hebben (toegang tot de parking bv.).

De aanbeveling omvat ook maatregelen ter beperking van de geluidseffecten die een gebouw genereert, door aanleg van hindernissen voor de voortplanting van geluid (schermen, bermen, gebouwen), door het profiel of de materialen in de gevel of door de inrichting van de directe omgeving en de toegangswegen.

Oplossingen om het geluidseffect te beperken van de omgeving op de bewoners van het gebouw, zoals de aanpassing van de programmering van de lokalen of de verbetering van de gevelisolatie, worden behandeld in Dossier | Het akoestisch comfort van gebouwen verzekeren.

Aanpak

Een duurzaam akoestisch ontwerp zal erop toezien de akoestische problematiek te integreren vanaf de eerste schets van het project (met name in de keuze van de programmerings- en inplantingsopties), om te vermijden dat achteraf kosten moeten worden gemaakt met technische uitrusting of corrigerend materiaal.

Ook bij renovatie wordt een geluidsdiagnose aanbevolen: de transformatie van een gebouw kan een goede gelegenheid zijn om een verbetering te realiseren in de levenskwaliteit van de buurt!

De uitwerking van het project zal verlopen via een reeks schetsen en aanpassingen, de evaluatie van maatregelen van preventieve (keuze van inplantingen, aanwendingen enz.), corrigerende (verplaatsing van het project, terugwijking, bufferzone enz.) of compenserende aard (muren, merloenen, isolatiehulp enz.) Afhankelijk van de toestand zullen de volgende technische aanbevelingen geëvalueerd worden:

• Verwijdering van geluidsbronnen (fabrieken, ateliers, sportaccommodaties, discotheek of polyvalente zaal) uit gevoelige zones, of omgekeerd de verwijdering van geluidsgevoelige functies (onderwijs-, gezondheids- en sociale instellingen, zones voor ontspanning en voor rustig vermaak) van de geluidsbronnen.
• Oriëntering van luidruchtige uitrusting en gebouwen tegenover geluidsgevoelige zones en gebouwen door het schermeffect van het gebouw te gebruiken of door de oriëntering van woongelegenheid en andere gebouwen die gevoelig zijn voor geluidshinder, te laten afhangen van bestaande geluidsbronnen.

• Bescherming van gevoelige zones door aanwending van schermen (gebouw, muur of merloen). De doeltreffendheid ervan hangt vooral af van hun hoogte en lengte en van de respectieve opstelling van de geluidsbron en de receptor.

• Indijking van geluidsbronnen met diverse technische oplossingen, zoals een toegangsdeur met een sas, geluiddichte extractieslangen of slangen georiënteerd op de andere kant van woningen, geïsoleerde vensterramen of blinde muren aan de kant van de buurt, een geluiddicht lokaal realiseren voor compressoren of koudegroepen, bochten aanbrengen in de verluchting enz.

De evaluatie van akoestische oplossingen betreft drie actiedomeinen :

1. bij de bron van het geluid: ordening van het gebouw en zijn toegangen, keuze van het type bekleding van de rand van circulatiewegen, lokalisatie van de technische installaties, keuze van stillere machines of technische installaties, enz.

2. op het niveau van het ‘traject' van het geluid: optimale ordening van gebouwen en installaties, installatie van technische lokalen en akoestische caissons, geluidwerende muur, enz.

3. bij ontvangst: conceptie en akoestische isolatie van de gevels, interne organisatie van het gebouw (inplanting van de lokalen – kamers/verblijfruimtes, vergaderlokalen/kantoren – in het gebouw, volgens de oriëntatie van de gevel, de interne en externe geluiden …), rustig gevelconcept, enz.

Zie Dossier | Het akoestisch comfort van gebouwen verzekeren