Inleiding
Vermijd weggooien of verbranden
- Verbranding is een omstreden optie, omdat ze de vervuiling (vervuilende stoffen die schadelijk zijn voor de mens) verplaatst naar de rookfilters of naar de atmosfeer.
- Ook storten is geen duurzame oplossing. Deze optie vormt een bedreiging voor de gezondheid en het milieu doordat ze de lucht, de bodem en het water (ondergrondse waterbekkens) vervuilt en complexe technische middelen voor de bescherming van het milieu vereist. Deze vorm van afvalbeheer mag dus uitsluitend worden gekozen als er geen enkel alternatief mogelijk is. Geef de voorkeur aan preventie, opwaardering en recyclage van het afval.
Sorteer het bouw- en sloopafval.
Nu de stortplaatsen verzadigd raken, worden de kosten voor het storten van afval (kosten en taksen) steeds hoger. Wat de verbranding betreft, voert de nieuwe Brusselse ordonnantie van 14 juni 2012 vanaf 2013 een belasting in op de verbranding van afval. Vanaf 2015 wordt op niet-selectief opgehaald afval een belasting geheven voor elke ton verbrand afval boven de vastgestelde limieten. De prijs die sorteercentra vragen voor het verwerken van gemengde containers is veel hoger dan de prijs per container gesorteerd afval.
Sortering blijkt economisch rendabeler. De arbeidskosten voor de sortering worden terugverdiend door de lage kosten voor de verwerking van gesorteerde fracties door sorteercentra enerzijds en de valorisatie van het afval anderzijds.
Onderstaande tabel geeft een rekenvoorbeeld dat het belang van afvalscheiding en -valorisatie laat zien met het oog op de kosten voor de verwerking.
Voorbeeld van kostenvergelijking voor het beheer van bouwafval
| Fractie | Hoeveelheid | Eenheid | Bestemming | Kosten Valorisatie | Kosten Storting | Verschil |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Inert sloopafval | 200 | T | Breekinstallatie | 1500 | 4400 | 2900 |
| Onbehandeld hout | 5 | T | Verwarming | 0 | 750 | 750 |
| Niet-gevaarlijk behandeld hout | 10 | T | Houtcontainer | 250 | 1500 | 1250 |
| Divers afval | 10 | T | Container voor gemengd afval | 1500 | 1500 | 0 |
| Subtotaal kosten | 3250 | 8400 | 5150 |
Bron: Leefmilieu Brussel
Het beheer van het afval van het bouwterrein moet voldoende gedetailleerd beschreven zijn in de aanbestedingsdocumenten, zodat de aannemer er bij de prijsberekening en voor de uitvoeringstermijn rekening mee kan houden.
Hergebruik ter plaatse, terugwinning
Welke materialen zijn het interessantst op het gebied van hergebruik?
Het potentieel voor hergebruik van bouwmaterialen of -producten is allereerst afhankelijk van de mogelijkheid voor demontage aan het einde van de levensduur/gebruiksduur (belang van mechanische assemblages en toegankelijkheid van de bevestigingen – zie Dossier | Omkeerbaar en circulaire bouwen).
Elk gedemonteerd structuurelement of -materiaal kan in principe worden hergebruikt. De mogelijkheden tot hergebruik hangen in sterke mate samen met de gemakkelijke aanpassing of versnijding. In dit verband moet worden opgemerkt dat een houten structuurelement eenvoudig kan worden verzaagd. Het formaat van een betonnen structuurelement daarentegen kan niet worden aangepast.
Metalen structuurelementen zijn in hun eenvoudigste vorm (balken en zuilen) zeer polyvalent. Voor de versnijding ervan is speciaal gereedschap nodig, maar ze bieden altijd een zeer waardevolle draagcapaciteit na aanpassing. De verlenging van hun nuttige levensduur als structuurelement is bovendien zeer interessant met het oog op hun milieu-impact (deze producten hebben immers meestal een eerder ongunstige milieubalans; langdurig gebruik verzacht deze impact aanzienlijk).
De logistiek van de werf
Wanneer wordt overwogen een bestaand structuurelement te demonteren (hetzij voor hergebruik ter plaatse of voor afvoer naar de recuperatiekanalen), moet in gedachten worden gehouden dat dit een aanzienlijke impact heeft op de voorbereiding, installatie, organisatie en afhandeling van de werf en de benodigde materiële middelen.
Recyclering
Tussen wat "recycleerbaar" wordt genoemd en wat daadwerkelijk wordt gerecycleerd bevindt zich een wereld van zeer invloedrijke parameters die rechtstreeks afhankelijk is van de keuze van het aanbevolen assemblagesysteem enerzijds en de daadwerkelijke bestemming van het afval anderzijds, plus de bestaande recuperatie- en recyclagekanalen.
Voor wat de effectieve recyclage betreft is het aanbevolen informatie in te winnen over de bestaande kanalen. Hoewel voor bepaalde materialen op dit moment geen enkel recyclagekanaal bestaat, zou dit in de toekomst kunnen veranderen.
Recyclagepotentieel van structuurmaterialen
De hierna vermelde structuurmaterialen hebben een hoog recyclagepotentieel:
- Beton: vergruizing en gebruik voor aanaardingen of als basismateriaal voor nieuw beton (het WTCB beschikt over gedetailleerde informatie over dit onderwerp)
- Metselelementen: vergruizing en gebruik voor aanaardingen (mogelijkheid van gravel voor keramische elementen)
- Hout: hergebruik, thermische valorisatie (gebruik als brandstof) of recyclage als afgeleide producten uit de houtindustrie. (afhankelijk van het type behandeling)
- Staal: omsmelting en gebruik voor identieke of afgeleide producten. We wijzen er wel op dat het omsmelten van staal een aanzienlijke hoeveelheid energie vraagt. Overweeg indien mogelijk hergebruik van deze elementen.
Composietmaterialen bestaan uit producten van verschillende herkomst. Omdat ze moeilijk of onmogelijk te recycleren zijn, moeten deze materialen niet worden gebruikt. We wijzen er ook op dat producten die lijm bevatten, zoals gelamineerd hout, bijzondere omzichtigheid vereisen (zie verderop onder de maatregel "Houten structuurelementen").
Staat van de recyclagemogelijkheden
De onderstaande tabel, opgesteld naar de MARCO-gids, kan dienen als gids bij het afvoeren van de meest voorkomende soorten werfaval.
| Type afval | Mogelijke kanalen | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Opwaardering | Verwijdering | ||||
| Hergebruik | Recyclage | Energetische valorisatie | Verbranding (zonder terugwinning van energie) | Afval storten | |
Beton en mortel Recyclage door vergruizing om te hergebruiken als granulaten | ✓ | ⚫ | |||
Natuursteen Hergebruik van volledige bouwelementen (boordstenen, vensterbanken, enz.) Recyclage door vergruizing voor hergebruik | ✓ | ⚫ | ✗ | ||
Keramisch (tegels, blokken, bakstenen) Hergebruik van volledige bouwelementen Recyclage door vergruizing voor hergebruik | ✓ | ⚫ | ✗ | ||
Hout Hergebruik van het volledige element, hergebruik voor bekistingssystemen, fabricage van planken, spaanplaten, zaagsel of spaanders Opgehaald door erkende ophaler indien behandeld, beschilderd, spaanplaat of gelamineerd hout | ✓ | ⚫ | ⚫ | ✗ | ✗ |
Ferrometalen (staal, gietijzer, enz.) Hergebruik in de gieterijen voor de vervaardiging van metaal | ✓ | ⚫ | ✗ | ||
Gemengd bouw- en sloopafval (zonder gevaarlijk afval) (*) Het herbruikbaar materiaal demonteren | ✓ | ⚫ | ✗ | ||
(*) Onder gemengd afval verstaan we bouw- en sloopafval dat niet ter plaatse is gesorteerd. Vervolgens wordt dit naar het sorteercentrum gebracht. In het geval van structuurmaterialen en -elementen kan het mengsel hout, metaal (dit komt steeds minder vaak in gemengd afval voor, aangezien dit een hoge prijs heeft en het recyclagekanaal uitstekend werkt), metselementen en beton omvatten.
⚫⚫ Dit kanaal valt te verkiezen | ⚫ Dit kanaal voldoet | ✗ Dit kanaal moet slechts in laatste instantie worden gevolgd |
|---|
Homogeniteit van de afvalfracties
- Om bouw-, renovatie- en afbraakafval zo goed mogelijk te hergebruiken en op te waarderen, is het aangewezen de materialen zorgvuldig te demonteren in plaats van ruwweg af te breken. Sommige sociaaleconomische ondernemingen hebben zich in dit vak gespecialiseerd ( www.res-sources.be ).
- De meeste afvalsoorten zijn eenvoudig op de werf te sorteren, mits dat in een zo vroeg mogelijk stadium van de afvalproductie gebeurt. Bepaalde activiteiten produceren zeer specifiek afval. In zulke gevallen is het belangrijk om een onmiddellijk ophaalsysteem in te voeren en de vaklieden eventueel te verplichten dit zelf mee te nemen.
De nodige ruimte
Sorteren vergt ruimte. Gebrek aan ruimte wordt in zekere mate opgelost door de afbraakwerken gespreid te organiseren, containers met verschillende compartimenten te gebruiken, het afval naar een sorteercentrum te brengen... en uw verbeelding te gebruiken.
