Toepassing van waterbesparende voorzieningen

Ontwerp van het toevoernet

Bij het ontwerp van het waterleidingnet en de keuze van de accessoires om de monitoring ervan te optimaliseren:

• voorzie de installatie van drukregelaar(s) indien de druk van het netwerk hoger is dan 3 bar ter hoogte van de aftappunten;

• de meeste kranen (toiletten, kranen, douchekoppen, enz.) hebben slechts 1 tot 1,5 bar nodig om te werken. Kranen werken het best bij een druk van 1 bar.
• alleen voor de aftappunten op bepaalde plaatsen (kranen in de technische ruimten voor het onderhoud van gebouwen) zal een druk van 3 of 4 bar vereist zijn (plaatselijke drukvereisten). Men moet dus voorkomen dat de druk op het volledige net alleen voor deze behoeften te hoog is.
• Ook kunnen op elke verdieping van een hoog gebouw gedecentraliseerde drukregelaars met blokafsluiters en manometers worden voorzien (gemakkelijk toegankelijk vanuit de technische kasten) met het oog op een mogelijke optimalisatie van de druk op elke verdieping (afhankelijk van de positie van de bediende niveaus kan de druk op de eerste verdiepingen hoog zijn: vermijd een te hoge druk op de eerste verdiepingen en zorg voor voldoende druk op de bovenste verdiepingen).

• De nabijheid van de aftappunten ten opzichte van de installaties voor warmwaterproductie;
• Door de plaatsing van blokafsluiters op strategische plaatsen kunnen bepaalde delen van het netwerk onafhankelijk van de rest van het net worden geïsoleerd. Het gebruik van tussenventielen vergemakkelijkt ook de interventies op het net (onderhoud of reparatie van lekken) doordat de overlast voor de andere bewoners wordt beperkt;
• De installatie van submeters voor elk type van bewoning: doorgangsmeter voor appartementen die toegankelijk zijn vanuit de gemeenschappelijke ruimten, doorgangsmeter voor technische ruimten, enz. om de verbruiken van elke post te bepalen;
• De installatie van voorzieningen voor lekdetectie en monitoring van het verbruik.

De keuze van uitrustingen

• De keuze van spaarkranen en hun accessoires : drukbegrenzers, debietbegrenzers, spaardouches, thermostatische mengkranen, automatische kranen (aanwezigheidsdetectie) enz.
• De keuze van courant gebruikte waterbesparende uitrustingen met equivalente functies: toiletten en urinoirs met waterbesparende spoeling, ergonomische badkuipen enz.

De efficiëntste maatregel om de milieu-impact van het waterverbruik te verminderen, blijft de beperking van het verbruik bij de bron, met name in de sanitaire lokalen (spoeling van toiletten en urinoirs). Door het waterverbruik van de toiletten te verminderen, beperkt men immers zowel het verbruik van drinkwater als het volume te zuiveren afvalwater. Bovendien zal het hergebruik van niet-drinkbaar water (hemelwater of grijs water) beter worden gevaloriseerd en zal de installatie rationeler zijn.

• "Experimentele" waterbesparende uitrustingen die een grotere betrokkenheid van de ontwerpers en de gebruikers vragen : waterloos urinoir, toilet met beperkte spoeling, met scheiding van de urine, toilet met onderdruk, composttoilet of droog toilet, enz.

• Uitrustingen of gedragingen die aanzetten tot een zuinig gebruik, zoals :

  • In de woning : de keuze van een douche (+/-40 liter) in plaats van een bad (+/-150 liter), de plaatsing van spoeltafels met twee wasbakken in de keukens om de vaat te vergemakkelijken, enz.
  • In de tertiaire sector : de bewustmaking van de gebruikers rond waterzuinige praktijken, de regelmatige meting van het waterverbruik volgens de verschillende toepassingen (sanitaire blokken, HORECA, onderhoud enz.) en de regelmatige mededeling van de resultaten aan de betrokken gebruikers, enz.
  • In de industrie : de nauwkeurige kennis van het waterverbruik van de verschillende posten van het bedrijf (veronderstelt een follow-up in vrijwel reële tijd), technische installaties en uitrustingen die hun water niet hergebruiken (recyclage van het water binnen het fabricageproces, hergebruik van condenswater van installaties die stoom produceren, enz.) vermijden, verbod op het schoonspuiten van oppervlakken, enz.
• Elektrische toestellen met laag verbruik : afwasmachine, wasmachine, professioneel of voor privégebruik. In dit opzicht zal het gezamenlijke gebruik van uitrustingen door verscheidene woningen of activiteiten de aanschaf mogelijk maken van materieel dat efficiënter (waterzuiniger) is dan individueel gekochte uitrustingen.

Effectieve follow-up van de uitrustingen tijdens hun volledige levensduur

De keuze van eenvoudige en courant gebruikte uitrustingen vergemakkelijkt de bevoorrading (vervanging van onderdelen) en beperkt de duur van storingen.

Bepaalde voorzieningen vallen buiten de beproefde technieken en zijn nog marginaal op onze markt. Men moet zich verzekeren van hun beschikbaarheid, de mogelijkheid van naleveringen, het onderhoud en de eventuele beschikbaarheid van onderdelen. Men zal een keuze moeten maken tussen enerzijds de milieuvoordelen van het project (waterbesparing, een beter beheer van afvalwater...) en anderzijds de gevraagde betrokkenheid en de mogelijkheid om de voorzieningen tijdens de volledige levensduur van het gebouw te onderhouden (het personeel moet bijvoorbeeld goed op de hoogte zijn van het type van onderhoud dat de voorzieningen vereisen).

Om de levensduur van sanitaire uitrustingen te garanderen , moet het onderhoud van de uitrustingen aan de volgende voorwaarden voldoen :

• geen grote ingrepen vereisen : het ontwerp van de netten, de keuze van de uitrustingen, hun lokalisatie, het type van het materiaal enz. moeten een goede toegankelijkheid mogelijk maken (toegangsvoorwaarden) en mogen het onderhoud niet belemmeren . Voorbeeld: de keuze van een ruw materiaal (closetpot, urinoir) of van een uitrusting die snel vuil wordt (kraanuitlopen, straalbrekers enz.) kan bij een gebrek aan onderhoud de kwaliteit van het water in het gedrang brengen ;
• geen andere elementen aantasten . Voorbeeld: de instelling van het maximale debiet van het kraanwerk mag het kraanhuis niet beschadigen ;
• geen hinder veroorzaken voor de bewoners en/of de gebruikers ;
• compatibel zijn met de gebruiksfrequentie: keuze van uitrustingen die geschikt zijn voor het gebruik (het sanitair van een woning stelt andere kwaliteitseisen dan een sanitair blok in een station) ;
• een als "normaal" beschouwde en economisch rendabele onderhoudsfrequentie hebben.

Meer weten

• Geef de voorkeur aan technische installaties met recyclage van het gebruikte water (bijvoorbeeld in processen die stoom gebruiken). Gebruik in de mate van het mogelijke alternatief water in plaats van drinkwater.

• Sommige processen voor het filteren of drinkbaar maken van water kunnen interessant lijken om de hygiënische kwaliteit van het water te garanderen, zodat men meer posten met alternatief water kan bedienen, maar kunnen een min of meer belangrijke lozing van water veroorzaken.

  Men moet dus nagaan of elke maatregel voor de besparing van water of het behoud van de kwaliteit ervan niet contraproductief is.

  Een voorbeeld: bij omgekeerde osmose (zie dossier Hergebruik van hemelwater) gaan voor één volume gefilterd water meestal twee volumes water verloren. Dit water, zelfs als het alternatief water voor drinkwater is (bijvoorbeeld hemelwater), wordt verspild (meestal geloosd in de riolering), terwijl men het beter had kunnen valoriseren voor andere behoeften waarvoor dit type van filtering niet nodig is.

  Het drinkbaar maken moet dus worden voorbehouden voor enkele bijzondere gevallen:

  • In projecten die autonoom over drinkbaar water moeten beschikken: gebouwen die niet aangesloten zijn op het collectieve waterleidingnet (zeldzaam in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest);
  • In gebouwen met een groot potentieel voor de bevoorrading met alternatief water (bijvoorbeeld hemelwater) in verhouding tot de behoeften, en waar de nadelen van het drinkbaar maken gecorrigeerd zijn: men zou niet-gefilterd water naar de tank voor niet-drinkbaar water kunnen voeren.