Terug naar
Thema:
Beheer, werf en participatie

Alternatieve en duurzame financiering

Voorziening
Projectaanpak
© Micheile Henderson / unsplash.com
Deze pagina behandelt alternatieve financiering (in tegenstelling tot traditionele financiering) en duurzaamheidscriteria van financieringsproducten . Deze pagina ondersteunt publieke of privéopdrachtgevers bij de keuze van een product of een instantie die duurzame financieringsproducten aanbiedt voor nieuwbouwprojecten of renovaties. De Energieprestatiecontracten (EPC) en DBFM-contracten (design-build-finance-maintenance) worden in andere hoofdstukken van de Gids behandeld.

Inhoudstafel

Hoe kunnen de verschillende soorten financiering worden gedefinieerd?

Traditionele financiering

Traditionele financiering wordt gekenmerkt door:

  • privéprojecten: hypothecaire lening en/of persoonlijke inbreng, uitgifte van schuldbewijzen (obligaties) of kapitaal (aandelen, vastgoedcertificaten enz.);
  • publieke projecten: budget van een overheidsinstantie, aandelen, obligaties, contant geld.

Alternatieve financiering

Alternatieve financiering omvat alle andere vormen van financiering (andere constructies of andere investeerders), inclusief duurzame financiering.

Duurzame financiering

Duurzame financiering behoort tot de alternatieve financiering maar omvat ook een ethische visie. Dit kan op milieu-, maatschappelijk en/of cultureel vlak (ESG-criteria).

Welke verschillende soorten alternatieve financiering bestaan er voor de bouwsector?

De volgende (onvolledige) tabel geeft een overzicht van verschillende soorten alternatieve financiering voor de bouwsector. De duurzame financiële producten en de daarbij horende labels worden verderop in detail toegelicht.

Financieringswijze Type project Financierder Begunstigde Financieringsvorm Voordelen
Participatieve budgetten Nieuwbouw, renovatie Publiek Publiek of privé Publieke financiering waarbij in het proces voor de toewijzing van het budget rekening wordt gehouden met de keuze van de burgers Burgerparticipatie waarbij projecten op ESG-criteria kunnen worden gericht
Peer-to-peer lending Nieuwbouw, renovatie Privé Privé Krediet van de ene persoon aan een andere, doorgaans via een platform Terugbetaling van kapitaal, verhoogd met een interestpercentage
Crowdlending Nieuwbouw, renovatie, hernieuwbare energie Privé Publiek of privé Participatieve financiering via de aankoop van schulden van een bestaand bedrijf/bedrijf in oprichting door particulieren. Dit type investering is minder risicovol dan crowdfunding equity omdat de schuldeisers bij crowdlending vóór de aandeelhouders worden vergoed Terugbetaling van kapitaal, verhoogd met een interestpercentage
Crowdfunding equity Nieuwbouw, renovatie, hernieuwbare energie Privé Publiek of privé Participatieve financiering via aandelen waarbij particulieren investeren in het kapitaal van een bestaand bedrijf/bedrijf in oprichting. Dit type investering is risicovoller dan crowdlending omdat de aandeelhouders na alle schuldeisers worden vergoed Dividenden (meestal in geld, soms in natura) en eventuele meerwaarde bij wederverkoop
Coöperatieve vennootschap Nieuwbouw, renovatie, hernieuwbare energie Privé Publiek of privé Vennootschap opgericht door investeerders (coöperatieleden) die een aandeel van deze vennootschap kopen en waarbij de vennootschap voornamelijk bestaat uit een of meerdere onroerende goederen/hernieuwbare energie-installaties Vast of huurrendement en/of besparing op de energiefactuur (als het coöperatielid rechtstreeks kan profiteren van de duurzame energie-installatie) en/of belastingvermindering – beheerskosten of termijnrendement (als de investeerder de vennootschap verlaat of als het goed wordt verkocht)
Medium Term Notes Infrastructuur Privé Publiek Aankoop van obligaties uitgegeven door de overheden in de vorm van commercial papers op lange termijn (1 tot 5 jaar) Coupons
Publiek-Private Samenwerking (PPS) Verschillende sectoren: infrastructuur, dienstverlening enz. Privé Publiek en privé Investering in het bouwwerk en/of de dienst door de privépartner

De privépartner ontvangt in ruil een betaling van de publieke partner en/of de gebruikers van de dienst die hij beheert.

Beheer van het bouwwerk gedurende een bepaalde periode
Vrijmaken van het spaargeld van gezinnen

Nieuwbouw/renovatie

Infrastructuur

 Privé Publiek of privé Duurzame spaarrekening, volkslening Belastingvoordelen – interesten
Splitsing van de eigendom: recht van opstal Nieuwbouw Privé Publiek of privé Recht om een gebouw te bouwen op een terrein dat aan iemand anders toebehoort De investeerder beschikt voor een bepaalde tijd over het gebouw (bv. voor 50 jaar en hernieuwbaar), mits een jaarlijkse vergoeding. Bij het verstrijken van het contract krijgt de eigenaar van het terrein de eigendom, mits een financiële compensatie (huidige waarde van het gebouw)
Splitsing van de eigendom: recht van erfpacht Residentiële nieuwbouw Privé Publiek of privé Recht om een woning te bouwen op een terrein dat aan iemand anders toebehoort (meestal overheden) De investeerder beschikt voor een bepaalde tijd over het gebouw (max. 99 jaar), mits een jaarlijkse vergoeding. Bij het verstrijken van het contract krijgt de eigenaar van het terrein de eigendom zonder financiële compensatie
Ondersteuning bij de aankoop van een eigendom Residentiële gebouwen Publiek Privé De overheid voert een verzekering in die een gedeelte van de lening dekt Biedt bepaalde gezinnen meer mogelijkheden om een hypothecaire lening af te sluiten (bv. eerste woning of mensen met een laag inkomen)
Groene obligaties Nieuwbouw, renovatie, hernieuwbare energie Privé Publiek of privé Obligaties die zijn uitgegeven door overheden of privéspelers en die voldoen aan een aantal criteria waarbij het duurzame gebruik van de opbrengsten wordt gewaarborgd Terugbetaling van kapitaal, verhoogd met een interestpercentage
Groene leningen Nieuwbouw, renovatie, hernieuwbare energie Publiek of privé Publiek of privé Lening met gunstige voorwaarden voor werkzaamheden om de energieprestaties te verbeteren De gunstige voorwaarden van de lening bevorderen werken om de energieprestaties te verbeteren of solidaire projecten
Derde investeerder Nieuwbouw, renovatie, hernieuwbare energie Privé Publiek of privé Een externe partner investeert in energiebesparende projecten en financiert zichzelf via de winst die het project oplevert Een win-winsysteem voor beide partijen met een positieve impact op het vlak van energiebesparing
Investering die wordt geleid door een gemeenschap Residentiële gebouwen Publiek of privé Publiek of privé Fondsen die worden geleid door gemeenschappen (geografische ligging of zelfde behoefte) Versterking van het vertrouwen en de capaciteiten van de gemeenschappen. Renovatie van bestaande gebouwen en toegang tot duurzame gebouwen voor de leden van de gemeenschap

Welke spelers investeren in alternatieve financiering?

  • privé-investeerders

    • privébanken;
    • verzekeringsmaatschappijen;
    • pensioenfondsen;
    • burgers/bedrijven;
    • derde investeerders (ESCO);

  • publieke investeerders

    • ontwikkelingsbanken (bv. Europese Investeringsbank);
    • openbare instellingen (op nationaal, regionaal, gemeentelijk enz. niveau);

    • Europese structuurfondsen:

      • Europees Sociaal Fonds (ESF);
      • Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO);
      • Interreg;
      • Solidariteitsfonds.

Bestaat er in het Brussels Gewest overheidssteun voor de financiering van duurzame bouw- en renovatieprojecten?

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest biedt verschillende vormen van financiële steun voor de bevordering van projecten met een duurzaam karakter:

Steun Profiel
Energiepremies Privé of professioneel
Groene lening Privé
EnergiePack Bedrijven
Subsidies voor behoudswerken aan een beschermd goed Eigenaren of gelijkgestelden

Bovenop de financiële premies en stimuli, lanceerde de Brusselse regering een aantal projectoproepen waarmee werkzaamheden met een duurzaam karakter aan gebouwen deels kunnen worden gefinancierd:

Projectoproepen Profiel
Be.Exemplary Publieke of privébouwheer
Be Circular Publieke of privébouwheer
Duurzame wijken Groep burgers en publieke en privéspelers van een wijk
Projectoproep voor Brusselse gemeenten en OCMW's Gemeenten en OCMW's

Tot slot zijn er ook op federaal en Europees niveau subsidies om duurzame investeringen te bevorderen.

Hoe herkent u duurzame financiële producten?

Geen bij wet vastgelegde definitie

De termen 'ethische', 'sociale', 'groene', 'duurzame' en 'maatschappelijk verantwoorde' financiering zijn niet bij wet gereglementeerd. Vermijd dus greenwashing en lees aandachtig de criteria (vereisten en uitsluitingen) die bij deze definities en labels worden vermeld.

De Europese Unie werkt bovendien aan een manier om duurzame financiële activa te identificeren op basis van de gefinancierde sectoren en activiteiten. Meer informatie vindt u op europa.eu .

Labels

Onderstaande tabel biedt een overzicht van de voornaamste Europese labels op het vlak van Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Deze labels vormen een garantie vergeleken met traditionele beleggingen. Toch gaan ook deze laatste meer of minder ver in de analyse van de duurzame aanpak. Alle labels zijn gebaseerd op de ESG-criteria, maar sommige gaan nog een stap verder met bijkomende criteria:

uitsluiting : financiële beleggingen in specifieke sectoren uitsluiten (bv. fossiele brandstoffen, wapens, tabak)

impact : financiële beleggingen in specifieke sectoren verkiezen (bv. hernieuwbare energie)

Houd er tot slot rekening mee dat bepaalde labels afkomstig zijn uit de privésector en dus hun eigen producten zullen promoten.

Towards Sustainability
  • ontwikkeld door de vereniging die de Belgische banksector vertegenwoordigt (Febelfin);
  • ESG-criteria;
  • label verkregen door een bureau die labels toekent;
 Towards Sustainability© Towards Sustainability
Label ISR
  • ontwikkeld door de Franse overheid;
  • ESG-criteria;
  • label toegekend door erkende auditeurs;
 Label ISR© Label ISR
Label de finance solidaire
  • ontwikkeld door de organisaties Financité en FairFin;
  • ESG-criteria en in het bijzonder de sociale economie;
  • label toegekend door Financité en FairFin;
 Label de finance solidaire© Label de finance solidaire
LuxFLAG
  • ontwikkeld door de Luxemburgse financiële sector;
  • ESG-criteria met varianten die rekening houden met milieuthema's en klimaatuitsluitingen;
  • label toegekend door LuxFLAG;
 LUXFLAG© LUXFLAG
Label Greenfin
  • ontwikkeld door de Franse overheid;
  • ESG-criteria en milieuthema's met klimaatuitsluiting;
  • label toegekend door erkende auditeurs;
 Label Greenfin© Label Greenfin
FNG-Siegel
  • ontwikkeld door een forum van Duitstalige landen;
  • ESG-criteria met klimaatuitsluiting;
  • barema met punten;
  • label toegekend door FNG;
 FNG-Siegel© FNG-Siegel
Nordic Swan Ecolabel
  • ontwikkeld door de Scandinavische landen;
  • ESG-criteria met klimaatuitsluiting;
  • barema met punten;
  • label toegekend door erkende auditeurs;
 Nordic Swan Ecolabel© Nordic Swan Ecolabel

Hoe kunt u ethische en duurzame financiële instellingen en/of banken in België herkennen?

Om te weten te komen of een instelling duurzame financieringsproducten biedt, kunt u:

  • nagaan of de instelling beschikt over een intentieverklaring of een omschrijving van de selectiemethode van haar duurzame investeringen;

  • nagaan of haar intenties ook concreet worden toegepast:

    • door de aangeboden financiële producten te analyseren: ontvingen ze een label voor duurzame financiering (zie hoger) en voldoet dat label aan uw verwachtingen?
    • door de jaarverslagen door te nemen;
    • door informatie op te zoeken op vergelijkingswebsites voor banken.

Lijst met duurzame banken: BankWijzer van FairFin vzw

Meer weten

In de Gids

Voorziening | Energieprestatiecontract

Andere publicaties van Leefmilieu Brussel

Websites

Bibliografie

Laatste herziening op 08/02/2021

Gerelateerde inhoud