Inhoudstafel
Algemeen
De biodiversiteit staat lokaal en wereldwijd onder druk. De dreigingen komen van alle kanten: diverse vormen van vervuiling, klimaatverandering, toenemende verstedelijking en afname van de hoeveelheid niet-bebouwde ruimte, ontbossing, versnippering van de groene zones en overmatig en soms respectloos bezoek aan die zones, intensieve landbouw en overmatige begrazing, uitdroging van vochtige gebieden…
De bewustwording van het feit dat de natuurlijke rijkdom niet oneindig is en dat de activiteiten van de mens een weerslag hebben op het natuurlijk milieu, stelt de wijze waarop wij met de wereld omgaan in vraag en nodigt uit tot een andere, duurzamere benadering. De mens is immers afhankelijk van de natuur en alles wat de natuur te bieden heeft, zowel voor zijn gezondheid als wat het klimaat, de watervoorziening en de natuurlijke rijkdommen betreft.
Daarom vormt elk bouw- of renovatieproject, hoe klein of groot ook, een kans om de aanwezigheid van de natuur en de biodiversiteit in de stad te handhaven en te maximaliseren.
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Brussel beschikt over een aanzienlijk groen erfgoed. De ontelbare privétuinen en de stadsparken, bossen en domeinen bieden een goed heenkomen aan dieren en planten. Brussel is daarmee een van de groenste hoofdsteden van Europa. Al deze groene ruimte draagt bij aan de lichtkwaliteit, de afvoer van hemelwater, de productie van levensmiddelen (moestuinen), het welzijn van de inwoners, de creatie van microklimaten... Daarnaast speelt de grote variatie aan leefomgevingen voor fauna en flora een essentiële rol voor het behoud van de biodiversiteit. Brussel heeft dan ook een uitzonderlijk rijke biologische diversiteit: bijna 800 plantensoorten, 92 inheemse vogelsoorten en 46 soorten zoogdieren, waaronder 19 soorten vleermuizen.
De fenomenen die wereldwijd worden waargenomen, zijn echter ook van toepassing op het Brussels Hoofdstedelijk Gewest:
- Toenemende druk op een afnemende hoeveelheid niet-bebouwde oppervlakte. Tussen 1980 en 2003 is de totale bebouwde gekadastreerde oppervlakte in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met 30% toegenomen. De niet-bebouwde oppervlakte is evenredig afgenomen. Dit brengt met zich mee dat de resterende open ruimte drukker door mensen wordt bezocht, hetgeen het evenwicht ter plaatse in gevaar brengt.
- Verdwijning van dieren- en plantensoorten als gevolg van de verdwijning van hun habitat. De koekoek en de fluiter bijvoorbeeld hebben een specifieke, bosrijke of halfopen habitat nodig. Dit type omgeving wordt steeds zeldzamer. Wat de plantensoorten betreft staat op dit moment naar schatting 30% van de soorten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest onder druk: ze zijn bedreigd, zeldzaam, kwetsbaar of bezig te verdwijnen. Dit hangt met name samen met de afname van de hoeveelheid voedingsarme, droge open ruimte. Ook bepaalde waterplanten die een goede waterkwaliteit nodig hebben, dreigen te verdwijnen.
- De aanwezigheid van invasieve uitheemse soorten. De aanwezigheid en verspreiding van deze dier- en plantensoorten kan het ecologisch evenwicht verstoren door concurrentie met inheemse soorten.
Om het ecologisch erfgoed te beschermen en bewaren, heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest meerdere initiatieven opgezet: de ontwikkeling van een groen netwerk en een blauw netwerk, een specifiek beleid voor de groene ruimten en bescherming van "Natura 2000-zones".
De groene en blauwe netwerken hebben als doel de groene ruimten onderling te verbinden (behoud en/of creatie van groene corridors), nieuwe groene ruimten te creëren in zones waarin die bijzonder schaars zijn en de plantaardige en dierlijke biodiversiteit te behouden en te vergroten (binnen de drie soorten gebieden waar die diversiteit van afhankelijk is: habitat, jachtterreinen en voortplantingsgebieden). Zo kan aan de behoeften van de stadsbewoners worden voldaan, de mobiliteit van voetgangers en fietsers worden gestimuleerd, de landschapskwaliteit van de stad worden verbeterd, het natuurlijk erfgoed worden bewaard en de biodiversiteit worden vergroot. Naast de maximalisatie van de parken en openbare groene ruimten dient het groene netwerk ook de privéterreinen te bestrijken. De privétuinen zijn goed voor 32% van de groene ruimte in Brussel. Samen met de bebouwde oppervlakken hebben ze een aanzienlijk potentieel voor de biodiversiteit in onze stad.
Plattegrond van het groene netwerk in Brussel
