Uitdagingen

De juiste dichtheid beogen, sociale ongelijkheid beperken, sociale cohesie bevorderen, gebouwen, diensten en uitrusting toegankelijk maken voor iedereen zijn de uitdagingen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: uitdagingen die het moet aangaan om duurzame leefwijzen in de stad te optimaliseren.

Samenleven

Eerlijke planning en verdichting

De dichtheid van gebouwen heeft als voordeel dat er op ruimte, infrastructuur en verplaatsing wordt bespaard en dat ontmoetingen en uitwisselingen tussen personen bevorderd worden.

De Sustainable Check-Up, een memento voor duurzame wijken van Leefmilieu Brussel, beveelt op basis van goede praktijkcijfers een dichtheid aan van:

• 250 inwoners per hectare (100 woningen/ha)
• 150 inwoners per hectare als 40 % van het vloeroppervlak voor een niet-woonfunctie wordt gebruikt.

Die cijfers moeten wel worden genuanceerd: de dichtheid moet worden gekozen op basis van de stedenbouwkundige visie van de projectontwerpers en moet worden beargumenteerd in functie van de context. Het heeft bijvoorbeeld geen zin om aan de rand van het Zoniënwoud een project neer te zetten met dezelfde dichtheid als de omgeving van het Zuidstation.

Brussel heeft te kampen met de uitdagingen van een steeds grotere bevolkingsconcentratie die woongerelateerde diensten vereist (buurtwinkels, openbare diensten, sport- en cultuurvoorzieningen, enz.), naast publieke ruimte en kwaliteitsvolle groene ruimte. Op perceelniveau zijn ook gemeenschappelijke ruimten en diensten te voorzien.

De sociale kloof tussen de wijken verkleinen

De oplossing om sociale ongelijkheden tussen wijken te beperken bestaat in het aanbod van kwaliteitsvolle uitrusting en diensten en in de verbetering van levenskwaliteit en veiligheid.

Net als bij de wijkcontracten hangt de opwaardering van bepaalde stadszones samen met de renovatie en bouw van woningen, de aanleg of verbetering van de buurtinfrastructuur en -voorzieningen (sociaal-cultureel, sportief en zo verder) en de heraanleg van de openbare ruimten.

Bevordering van de sociale cohesie binnen de wijk en binnen het gebouw

In antwoord op de verzwakking van de sociale en familiestructuren is het zeer belangrijk dat alleenstaande personen geïntegreerd raken binnen de samenleving.

Met het oog daarop moet voor een sociale mix worden gezorgd binnen het gebouw. Zo wordt de uitwisseling tussen personen bevorderd en wordt wederzijdse openheid gecreëerd voor de herkomst, de cultuur en de achtergrond van de ander.

Een mix van functies is een andere oplossing. Zo heeft bijvoorbeeld de inrichting van een crèche binnen een collectief woonproject een sociale functie. De onderlinge betrekkingen en het contact tussen de gebruikers van het gebouw zelf en de inwoners van de wijk rondom worden erdoor bevorderd.

Dit gebouw is het resultaat van de inspanningen van een groep gezinnen met financiële en sociale moeilijkheden, grotendeels van buitenlandse herkomst of op weg naar emancipatie. Het project ging in 2004 van start met steun van het buurthuis Bonnevie, CIRE, de gemeente Sint-Jans-Molenbeek en het Brussels woonfonds.

Wijzigingen op woongebied

Om zo veel mogelijk mensen een betaalbare woning te bieden die aan hun behoeften voldoet, moeten woningtypes worden aangeboden die aan die diversiteit en aan de nieuwe woonvormen beantwoorden: woningen voor grote gezinnen, voor eenoudergezinnen, studentenwoningen, woningen voor ouderen, studio's, duplex- en triplexwoningen…

De woningen moeten bovendien functioneel flexibel zijn en aan veranderende gewoonten, behoeften en gebruikswijzen kunnen worden aangepast.

Toegankelijkheid voor iedereen

De toegankelijkheid voor iedereen draagt bij aan de integratie van het gebouw in het sociale en economische leven van de wijk. Om iedereen in staat te stellen zonder discriminatie gebruik te maken van de ruimte en de voorzieningen voor wonen, werken, ontspanning en ontmoeting moeten de voorzieningen iedereen in staat stellen het gebouw vanuit de openbare ruimte zelfstandig, comfortabel en veilig te betreden.

Toegankelijkheid is meer dan alleen rolstoelvriendelijkheid. Er moet rekening worden gehouden met alle aspecten van de toegankelijkheid: motorische, visuele, intellectuele handicaps… Elke handicap vereist speciale aandacht. Ook kinderwagens en fietsen moeten in gedachten worden gehouden. Voordat wordt ingegaan op de technische aspecten en de vormgeving, moet worden gewezen op het belang van een coherente, duidelijk te begrijpen toegang, ligging en signalisatie.