Inhoudstafel
- Wat is het nut van het gebruik van waterdoorlatende verhardingen?
- Welk type waterdoorlatende verharding voor welk gebruik?
- Welke verschillende soorten waterdoorlatende verharding bestaan er?
- Wat zijn de aandachtspunten voor waterdoorlatende klinkers of dallen?
- Is het noodzakelijk om een onderlaag te voorzien voor een waterdoorlatende grind- of mulchbedekking?
- Wat zijn de kenmerken van de verschillende lagen die de waterdoorlatende klinkers of dallen dragen?
- Verder
Wat is het nut van het gebruik van waterdoorlatende verhardingen?
Hoewel het niet de bedoeling is om opnieuw dragers te creëren die bevorderlijk zijn voor de ontwikkeling van gevarieerde fauna en flora, is het toch mogelijk om, dankzij waterdoorlatende verhardingen, ecologische inrichtingen voor te stellen die het mogelijk maken om de functies van verkeer, waterdoorlaatbaarheid (regennetwerk) en ontwikkeling van de natuur met elkaar te verzoenen.
Welk type waterdoorlatende verharding voor welk gebruik?
Waterdoorlatende verhardingen worden gekozen afhankelijk van het gebruik (auto, voetganger, toegankelijkheid voor PBM's, al dan niet frequente doorgang). Waterdoorlatende verhardingen kunnen ook worden ingedeeld op basis van de belasting die moet worden ondersteund:
-
geringe belasting: voetpaden, binnenplaatsen, terrassen, enz.;
- alle soorten bestrating zijn geschikt vanuit technisch standpunt. Toch wordt het gebruik van grind aangemoedigd, omdat dit een betere ontwikkeling van de vegetatie mogelijk maakt, met name op plaatsen met minder doorgang;
-
aanzienlijke belasting: rijstroken voor voertuigen, wegen en rijbanen, parkeerplaatsen, parkings, enz.
- gebruik van waterdoorlatende dallen of (omhuld) beton ;
-
in bepaalde omstandigheden kan ook de volgende bestrating worden gebruikt:
- honingraatsystemen in geval van zones met weinig verkeer;
- grind , verzekert voldoende draagvermogen, voor zover het correct gekalibreerd is (voldoende fijn grind om de verdichting te garanderen, maar niet te veel om te voorkomen dat het wordt weggespoeld door het regenwater);
- zeer hoge belasting : zwaar verkeer zoals vrachtwagens: het gebruik van waterdoorlatende verhardingen wordt vermeden.
Welke verschillende soorten waterdoorlatende verharding bestaan er?
Er bestaan verschillende soorten waterdoorlatende verharding die elk hun eigen kenmerken hebben en aangepast zijn aan verschillende gebruiksomstandigheden.
|
Grind
 |
Bestaat uit kiezels in natuursteen of gewassen grind of steenslag van groeves. De dikte van de laag en de granulometrie zijn afhankelijk van de te dragen belasting. Grind is echter niet bestand tegen intens verkeer. Grind is gemakkelijk te leggen en goedkoop . De gaten die worden gevormd door de regelmatige doorgang van voertuigen kunnen eenvoudig worden opgevuld door grind toe te voegen. Gebruik eerder chemisch neutrale varianten: porfier, basalt, dat gunstig is voor de ontwikkeling van planten en resistenter, in plaats van kalksteen en dolomiet, die de neiging hebben ondoordringbaar te worden. |
|
Begroeid grind
 |
Voor begroeiing op grind plant u een of meer soorten kruidachtige planten waarvan de groei wordt beheerst door te maaien. De grond moet zorgvuldig voorbereid worden . Hij moet voldoende belucht worden, zodat de planten snel wortelen. Deze variant is bijzonder geschikt voor parkings voor lichte voertuigen (niet voor vrachtwagens). |
|
Bestrating met brede voegen
 |
Betonklinkers, natuursteenklinkers of kleiklinkers waarvan de vorm voldoende ruimte laat om water door te laten. Het is ook mogelijk om klassieke klinkers te gebruiken en relatief brede voegen (2 tot 3,5 cm) te maken met behulp van spreiders. De voegen worden gevuld met fijn grind of grof zand om voldoende doorlaatbaarheid te garanderen. De doorlaatbaarheid neemt af als de vegetatie in de voegen groeit. De bestrating moet worden uitgevoerd met een transversale helling zodat overtollig water kan infiltreren aan de zijberm. |
|
Waterdoorlatende bestrating en beton
 |
Waterdoorlatende klinkers en beton hebben een poreusheid waardoor het water over de hele oppervlakte kan infiltreren. Ze bieden dus een groter absorptieoppervlak dan bestrating met brede voegen. Dit type van bestrating is niet geschikt voor gebruik in zeer drukke zones, omdat het gevoelig is voor de vorming van sporen . Het is ook niet geschikt voor zones waar veel fijne deeltjes de bestrating kunnen verstoppen. |
|
Betondallen met gras of grind
 |
De grasdallen zijn opengewerkt en worden gevuld met grind waarin gras wordt gezaaid. Ze rusten op een plaatsingslaag en een grindfundering. Afhankelijk van het model beslaat het gras 35 tot 65% van de oppervlakte. Het is niet aan te raden om aarde te gebruiken, omdat er een risico bestaat dat verstopping leidt tot ondoorlaatbaarheid. Ze zijn bijzonder goed geschikt voor hellingen en parkeerplaatsen . De herhaalde passage van auto's verhindert de groei van mogelijk hinderlijke planten. Anders selectieve verwijdering of maaien voorzien. Deze dallen kunnen ook gevuld worden met grind zonder dat er gras wordt gezaaid. Dit zorgt voor een grotere waterdoorlaatbaarheid. |
|
Honingraatdallen
 |
Honingraatdallen zijn gemaakt van gerecycleerd polyethyleen met een hoge dichtheid. Ze worden aan de onderkant aan elkaar bevestigd en vormen een honingraatlaag die gevuld wordt met grind of aarde waarin het gras groeit. De openingen vormen tot 95% van het oppervlak, zodat de dallen bijna onzichtbaar zijn. De grasdalelementen zijn bijzonder licht, waardoor ze gemakkelijk te plaatsen zijn. Ze verdragen occasioneel licht verkeer (parkeren). Ze zijn daarom niet aanbevolen in parkeerzones met een hoge dagelijkse rotatie (bijvoorbeeld parking van een supermarkt). |
|
Mulch, houtsnippers
 |
Gehakt hout , zoals het hout dat gebruikt wordt om de grond tussen aanplantingen te bedekken, kan ook gebruikt worden als verharding. Aangezien dit een natuurlijk product is dat afbreekt, moet het regelmatig worden vernieuwd . Het wordt voornamelijk gebruikt voor tuinpaden en dergelijke en verdraagt geen autoverkeer. Met het oog op de ontwikkeling van de natuur wordt de voorkeur gegeven aan magere substraten van het type grind. |
Wat zijn de aandachtspunten voor waterdoorlatende klinkers of dallen?
-
Doorlaatbaarheid van de onderliggende grond :
- bepaalt de afmetingen en types van funderingen en onderfunderingen. Het is dus essentieel om op de plaats van de toekomstige constructie de doorlaatbaarheid van de grond te testen en de constructie dienovereenkomstig te ontwerpen. Een slecht ontwerp van de onderliggende lagen leidt tot problemen op het vlak van stabiliteit en/of waterafvoer;
- als de grond voldoende doorlatend is, kan worden overwogen om een ondoorlaatbaar oppervlak te laten wegvloeien naar een doorlaatbaar oppervlak;
- als de bodem niet voldoende doorlatend is, moet een drainagesysteem worden voorzien om het water dat niet diep doordringt, af te voeren
Meer informatie over de infiltratie-, retentie- en evacuatiestrategieën naargelang van de doorlaatbaarheid van de grond is te vinden op de pagina van het dossier over de fysieke beperkingen van het perceel.
- extra infiltratie : Het overtollige water moet ter hoogte van de zijberm infiltreren door andere voorzieningen aan te brengen zoals: sleuven, massieven, greppels, wadi's of andere infiltratievoorzieningen;
- helling : het gebied moet worden aangelegd met een helling van +/- 1% naar een extra infiltratieplaats, aan de zijberm;
- uitvoering: tijdens de werf moet worden voorkomen dat de toekomstige oppervlakte van de waterdoorlatende verharding wordt gebruikt door zwaar verkeer, wat tot gevolg zou hebben dat de bodem wordt verdicht en de doorlatendheid van de bodem wordt verminderd;
- vervuiling: Waterdoorlatende verhardingen zijn niet geschikt wanneer er een bijzonder risico van vervuiling bestaat (laden en lossen van giftige producten, koolwaterstoffen, enz.). Bij een beperkt verontreinigingsrisico (parkings bijvoorbeeld) moet geotextiel voorzien worden (zie onderstaand schema);
- fundering en vorst: Bij een vorstgevoelige bodem (klei of slib) kan alleen een doorlatende verharding worden overwogen als de fundering onder de vorstindringdiepte ligt (0,80 m onder het bodemniveau) en het grondwater zich op meer dan 1,40 m diepte bevindt;
- voegen: de oppervlakte van de voegen vertegenwoordigt minstens 10% van de totale oppervlakte. De doorlaatbaarheidscoëfficiënt van het voegmateriaal (in voorkomend geval) moet ten minste 2.000 mm/u bedragen, d.w.z. zeer goed doorlaatbaar;
- vegetatie : in het geval van doorlatende verhardingen met gras of met brede voegen moet men er rekening mee houden dat zich daar planten zullen ontwikkelen. Hetzelfde geldt voor de zijbermen. De ontwikkeling van deze vegetatie moet van meet af aan door de bouwheer of de toekomstige gebruikers worden aanvaard om het gebruik van pesticiden te vermijden. Het nodige onderhoud wordt gedaan met een schoffel, hak, wiedhaak of onkruidmes. De oppervlakken vegen biedt ook de mogelijkheid om het substraat en de korrels te verwijderen.
Meer informatie over alternatieven voor pesticiden is te vinden in de brochure "Openbare ruimte zonder pesticiden, dat kan!” van Leefmilieu Brussel.
Honingraatsystemen voor gazon en klinkers met open voegen
Ecologische aanleg van een parking
Voetpaden met in het midden een rij doorlatend gemaakte klinkers
Is het noodzakelijk om een onderlaag te voorzien voor een waterdoorlatende grind- of mulchbedekking?
Grind of mulch mogen rechtstreeks op de bodem aangebracht worden. De volgende extra elementen kunnen echter worden gebruikt:
- geotextiel tussen de grond en het grind of de mulch, als men wil voorkomen dat deze elementen met elkaar vermengd worden;
- onderlaag van steenslag , die dienst doet als wateropslagruimte.
Wat zijn de kenmerken van de verschillende lagen die de waterdoorlatende klinkers of dallen dragen?
De volgende lagen worden over het algemeen gebruikt bij het gebruik van waterdoorlatende klinkers of dallen:
-
Plaatsingslaag
- functie: egalisering van de waterdoorlatende verharding;
- dikte: 3 - 5 cm;
-
samenstelling:
- voor oppervlakken in waterdoorlatend beton: zand / grind / porfier met een diameter van 0/6 mm;
- voor andere soorten verharde oppervlakken (brede voegen, honingraat, enz.): grind / porfier met een diameter van 3/6 mm;
-
beschermend geotextiel
- functie: beperkt de infiltratie van verontreinigende stoffen in de bodem. Optioneel maar aanbevolen, vooral in ecologisch gevoelige zones (zeer sterk doorlatende bodem) of risicozones (parkings, enz.). Biedt ook de mogelijkheid te voorkomen dat de verschillende lagen met elkaar gemengd worden;
-
positie:
- hetzij tussen de plaatsingslaag en de fundering in het geval van een fundering in drainerend schraal beton;
- hetzij tussen de fundering en de onderfundering in het geval van een losse fundering (steenslag);
-
fundering
- functie: versterkt het oppervlak naargelang van de aard van de bodem en de te dragen lasten;
- dikte: 15-35 cm afhankelijk van de verkeersbelasting en de samenstelling van de fundering;
- samenstelling: steen (grind, enz.) moeten bestaan uit gewassen stenen om de fijne fractie te verwijderen die een risico op verstopping inhoudt;
-
onderfundering
- functie: overdracht van water naar de bodem en/of tijdelijke opslag van water, waardoor de onderkant van de bekisting vorstvrij blijft;
- dikte: 20-50 cm, afhankelijk van het volume op te slaan water, de gebruikte materialen, het vorstvrij houden van de grond (er is een dimensionering vereist);
- samenstelling: vergelijkbaar met die van de fundering of gebruik van grover grind (20/60 mm) om het poriënvolume te verhogen en meer water op te slaan.
-
geotextiel
- functie: De plaatsing van waterdoorlatend geotextiel op het bodemoppervlak, onder de onderfundering, voorkomt dat fijne deeltjes naar de onderfundering opstijgen.
Beslissingsboom met de kenmerken van de verschillende lagen die de waterdoorlatende klinkers of dallen dragen
Verder
In de Gids
Voor infiltratievoorzieningen die geplaatst kunnen worden ter hoogte van de zijbermen van waterdoorlatende verhardingen:
- Voorziening | Wadi's
- Voorziening | Waterwegen, Grachten, Greppels / massieven
- Voorziening | Regentuinen
- Regenwater premies
Andere voorzieningen in verband met het thema:
Bibliografie
-
Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw
- C. Van Rooten, (2008), Waterdoorlatende verhardingen met betonstraatstenen , Brussel
- OCW, (2009), Handleiding voor het ontwerp en de uitvoering van verhardingen in betonstraatstenen, Brussel
- Anne Beeldens, Opleiding, De technische uitwerking van infiltratie en buffering
- Ministerie van Duurzame Ontwikkeling en Infrastructuur van het Groothertogdom Luxemburg, Recommandations pour l'aménagement écologique et l'entretien extensif le long des routes et en milieu urbain , Groothertogdom Luxemburg
- Brussel Mobiliteit/OCW (2012), Voetgangersvademecum van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – 1:Verhardingen voor voetgangersvoorzieningen , Brussel Mobiliteit
- UCL Architecture & Climat, Fiche informative outil de gestion des eaux pluviales n°15 - Les revêtements de sol perméables , Waals Gewest
- DAGOIS R., CHEVAL H. (2021), Revêtements perméables des aménagements urbains : Typologie et Caractéristiques techniques (FR)
-
Grand Lyon (FR)
Websites
-
OCW : Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw
- Pagina over drainerende bestrating
-
NORPAC :
-
Febestral : Vereniging van industriële bedrijven die betonklinkers produceren
