Welke functies heeft een regentuin?
De hoofdfunctie van een regentuin is de functie van een tuin te verzekeren. Vervolgens wordt daarin een kwalitatief beheer van het afvloeiende water geïntegreerd op basis van het principe van bioretentie.
Bioretentie, afkomstig van de processen voor het natuurlijke beheer van de watercyclus, maakt gebruik van de fysische en biochemische eigenschappen van planten in combinatie met bodembacteriën en micro-organismen om zowel de waterkwaliteit als -kwantiteit te controleren.
De aanleg van een regentuin maakt het dus ook mogelijk om te zorgen voor een kwantitatief beheer van het regenwater, omdat het de opslag, de verdamping, de infiltratie van het afvloeiende water en eventueel de afvoer met een gereguleerd debiet mogelijk maakt.
Regentuinen zijn dus in de eerste plaats gebieden met landschapsfuncties, waarvan de uitvoering het mogelijk maakt ze om te vormen tot een waterbehandelingsvoorziening die tegelijkertijd de hoeveelheden regenwater controleert.
In welke gevallen moet een regentuin worden aangelegd?
Deze techniek is in opmars in de Verenigde Staten, Australië, Frankrijk, Nederland en Duitsland. Regentuinen kunnen aangepast worden aan vele schalen en veel situaties, en ze kunnen geïntegreerd worden in het stedelijke weefsel :
parkeerblokken of grenzen van parkeerterreinen;
- centrale bermen van verkeersassen;
- aangelegde rotondes;
- gemeenschappelijke groene ruimten van collectieve huisvesting;
- tertiaire functies of nieuwe wijken;
- in de tuinen van eengezinswoningen.
Bovendien zou hun toegevoegde waarde in termen van waterkwaliteit er idealiter voor moeten zorgen dat ze systematisch worden uitgevoerd zowel
- in de privéruimte als in de openbare ruimte;
- in dichtbevolkte stedelijke gebieden als in de groene rand;
- alleenstaand als in combinatie met andere voorzieningen voor regenwaterbeheer.
Welke soorten regentuinen kunnen worden aangelegd?
Regentuinen krijgen het afvloeiende water van de nabijgelegen oppervlakken die een bijdrage leveren. Dit water wordt gefilterd door het bodem-bacteriën-plantencomplex van de tuinen. Parallel aan deze filterrol kunnen verschillende types aanleg worden onderscheiden naargelang de infiltreerbaarheid van de grond:
-
Infiltrerende regentuin (doorlaatbare bodems): In dit geval is naast de plantaardige filtratie van het opgeslagen water ook infiltratie in de onderliggende bodem toegestaan. In dit geval wordt er geen drain geplaatst.
-
Waterdichte regentuin (ondoordringbare bodems, verontreinigde bodems of nabijheid van het grondwater): Bij dit type van structuur wordt het water opgeslagen en gefilterd door het beplante complex. Een ondergrondse drain maakt het mogelijk om het water met een gereguleerd debiet af te voeren naar het net of, bij voorkeur, naar een andere waterbeheertechniek. In geval van een verontreinigde bodem of in de nabijheid van grondwater wordt een waterdicht membraan op de bodem van het complex geplaatst.
-
Semi-infiltrerende regentuin (matig doorlatende bodems): dit type regentuin beperkt de langzame infiltratie van een deel van het water door de afvoer met een gereguleerd debiet naar een afvoerleiding voor zwaardere regenval, zodat het water binnen een redelijke tijd volledig kan worden afgevoerd. De afvoerduur van een regentuin kan langer zijn dan bij een ‘klassieke' voorziening, als de aanwezigheid van water geen invloed heeft op het visuele aspect of het gebruik van de bewoners. De positie van de drain varieert afhankelijk van de doorlaatbaarheid van de bodem en de grootte van de regentuin. Een drain onderaan maakt het mogelijk om dichter bij een drainerende regentuin te komen en omgekeerd, bovenaan, bij een infiltrerende regentuin.
Welke aandachtspunten bij de aanleg van regentuinen?
Enkele tips voor de aanleg van een regentuin:
-
inplanting:
- de oppervlakte van een regentuin moet ten minste 5 tot 10% bedragen van de oppervlakken waarop water afvloeit;
- de verzamelgebieden mogen niet groter zijn dan 1 ha;
- de voorkeur geven aan meerdere gedecentraliseerde kleine regentuinen in plaats van één grote, gecentraliseerde oppervlakte;
-
om erosieverschijnselen te vermijden als gevolg van de snelheid van het water dat langs de oevers stroomt:
- de oevers aanleggen met een lichte helling (max. 5%);
- zones met stenen aanleggen waar de snelheid wordt gebroken (kiezelbed, ondiepe sleuf met stenen, enz.);
- als de tuin zich in een hellend gebied bevindt, is een aanpassing van het profiel noodzakelijk;
-
substraten:
-
ideaal en vooral als de bodem niet erg doorlaatbaar is:
- grind voor de onderste laag;
- zand voor de tussenlaag;
- mix van steengrond of aanaarding voor de bovenste laag. Geef in het algemeen de voorkeur aan bodems met weinig voedingsstoffen en vermijd de toevoeging van compost;
- als de bodem goede doorlaatbaarheidskenmerken heeft, kan het volstaan om eenvoudigweg een verlaging te graven en de bestaande grond te gebruiken;
-
-
aanplantingen:
- diversificatie van de aangeplante plantensoorten om een betere behandeling te garanderen;
- de voorkeur geven aan inheemse en lokale planten die aangepast zijn aan een afwisseling van overstroomde en droge periodes;
Zie de lijst van inheemse soorten die door Leefmilieu Brussel worden aanbevolen op pagina | Keuzeprincipes voor de vegetatie
-
noodoverloop:
- er moet een noodoverloop voorzien worden voor regenachtige episodes die de infiltratiecapaciteit van de regentuin overschrijden;
- de afvoer gebeurt naar een zone waarvan de tijdelijke overstroming geen schade berokkent aan goederen of personen;
-
afmetingen:
- voor een optimale bezinking en verdamping moet de beschikbare hoogte voor het water in de regentuin 15 tot 50 cm bedragen;
- het uitvoeringsschema van een semi-infiltrerende regentuin is in de volgende afbeelding weergegeven. Overeenkomstig aan te passen in het geval van een infiltrerende tuin en een waterdichte tuin.
-
uitvoering tijdens de werf:
- de aanleg van een regentuin gebeurt meestal bij de aanvang van de werf tijdens de grondwerken. Tijdens de verdere werken moet de voorziening worden beschermd om verstopping door fijne deeltjes (fijne deeltjes door de werken, stof, enz.) te voorkomen en om verdichting door zware machines of door de opslag van materialen te vermijden;
-
inwerkingstelling:
- de doorlaatbaarheid van de voorziening is na enkele maanden optimaal (zelfs tot 2 jaar), aangezien het de ontwikkeling van het wortelstelsel en de terugkeer van de regenwormen is die deze functie vervult.
Andere aandachtspunten voor de aanleg van een regentuin (vervuilde grond, funderingen van gebouwen, afvoermogelijkheden, enz.) zijn te vinden op pagina | De fysieke beperkingen van het perceel identificeren.
Welk onderhoud moet worden gepland?
Het onderhoud van de regentuinen bestaat uit het onderhoud van een beplante groene ruimte. Er moet rekening worden gehouden met enkele bijkomende aspecten:
- periodieke controle van eventuele lekdebieten en noodoverlopen : idealiter na elke aanzienlijke regenachtige episode, anders minstens twee keer per jaar op het einde van de herfst en de lente;
- de regentuin moet worden onderhouden als een natuurlijke tuin . Het zijn immers de wortelstelsels en de activiteit van de regenwormen die (na de werf) de doorlaatbaarheid van de bodem zullen herstellen en in stand zullen houden.
Hoe ziet een regentuin in de openbare ruimte eruit?
Regentuin geïntegreerd in de aanleg van wegen
Verder
In de Gids
Andere opslag- en infiltratievoorzieningen:
Voorziening | Greppels / massieven
Voorziening | Grachten
Voorziening | Droge bekkens of waterbekkens
Voorziening | Tankstructuren
Andere pagina's in verband met het thema regenwater:
- Dossier | Hergebruik van hemelwater
- Voorziening | Stormtank
- Voorziening | Recuperatietank
- Regenwater premies
Voorziening | Regenbomen
Voorziening | Debietregelaar
Andere publicaties en instrumenten van Leefmilieu Brussel
- Composante Urbaine (2014), Regenwater, een troef voor de openbare ruimte:Studie naar vernieuwende projecten op het vlak van regenwaterbeheer in de openbare ruimte en op wegen , Leefmilieu Brussel, Brussel
Bibliografie
- MDDEFP (Ministère du développement durable, de l'environnement, de la faune et des parcs), Guide de gestion des eaux pluviales , MDDEFP, Québec (uitsluitend in het Frans)
- Rivard, G. (2005), Gestion des eaux pluviales en milieu urbain: concepts et applications , Alias communication design, Sainte-Dorothée, Québec (uitsluitend in het Frans)
- Gillig C.-M., Bourgery C., Amann N. (2008), L'arbre en milieu urbain – conception et réalisation de plantations , InFolio (uitsluitend in het Frans)
- Dunnett N., Clayden A. (2007), Les jardins et la pluie. Gestion durable de l'eau de pluie dans les jardins et les espaces verts , Editions du Rouergue (uitsluitend in het Frans)
- CEREMA (2016), Jardins de pluie - Une dimension écologique et paysagère de l'aménagement, CEREMA - Direction Territoires et ville (uitsluitend in het Frans)
- Société canadienne d'hypothèques et de logement (2004), Un jardin pluvial pour mieux gérer les eaux de ruissellement dans votre cour, Canada (uitsluitend in het Frans en het Engels)
Websites
-
CRC for Water Sensitive Cities : Website van het Australische onderzoekscentrum voor duurzaam stadswaterbeheer (uitsluitend in het Engels)
- Adoption guidelines for stormwater biofiltration systems : Zeer gedetailleerde gids voor regentuinen
-
Washington State University Extension's rain garden website : Website, gemaakt door de Universiteit van Washington, gewijd aan regentuinen (uitsluitend in het Engels)
- Rain Garden Handbook for Western Washington : Gids voor het ontwerp, de uitvoering en het onderhoud van regentuinen
-
Natural Water Retention Measures (NWRM): Europese website ter bevordering van het gebruik van natuurlijke watergerelateerde infrastructuren (uitsluitend in het Engels)
- UK Sustainable Drainage : Website met berekeningstools voor het ontwerp en de evaluatie van systemen voor het beheer van oppervlaktewater (uitsluitend in het Engels)
