Context
Momenteel bedraagt de afvalproductie in België zowat 2.000.000 ton per jaar, of 1 kg huishoudelijk afval per persoon per dag. Daar komt elk jaar nog 3.500 kg industrieel afval per persoon, afkomstig van de fabricage van verbruiksgoederen, bij.
Het afvalbeleid in België volgt onderstaande hiërarchie:
Preventie
Verbranding
Storting
Het afval gesorteerd door gezinnen, zoals karton, papier, glas, PMD-verpakkingen en groenafval wordt gerecycleerd of gebruikt voor energieproductie.
Het aandeel te recycleren afval gaat omhoog en het is dus nodig om praktische voorzieningen voor afvalbeheer te implementeren.
Door afval te sorteren kan meer dan de helft ervan worden gerecycleerd in nieuwe producten en wordt de afvalstroom naar de centra voor technische ingraving en naar verbrandingsovens beperkt.
Zo verwerft elke afvalfractie de status van "recyclagegrondstof".
Er zijn vele soorten afval en sorteren is de boodschap. Afvalbeheer wordt dus steeds complexer. Daar moet men rekening mee houden om milieuhinder te voorkomen bij de verwijdering van afval (gevaarlijke stoffen, recuperatie van materialen om ze opnieuw in de economische circuits te brengen, ...). Voortaan moeten dus aangepaste ruimten worden gepland (grootte, locatie, uitrusting, enz.) met gemakkelijke toegang voor een efficiënte inzameling.
De kostprijs van afval gaat in stijgende lijn, dit is een volwaardige economische sector aan het worden. Bedrijven hebben er dus steeds meer belang bij hun afval te sorteren.
Het aantal afvalstromen voor aparte inzameling stijgt (cf. afval onderworpen aan de terugnameplicht, organisch afval, enz.). Die fractionering kan voor bepaalde soorten afval tot een lagere ophaalfrequentie leiden, waardoor de noodzaak onstaat van aangepaste opslagzones (dimensionering, hygiënische en veiligheidsaspecten).
De afvalsortering is onderworpen aan de wetgeving en de reglementen van de diverse organisaties die belast zijn met de inzameling (Net Brussel, privé firma's, vzw's voor recyclage, gemeentelijke en gewestelijke containerparken, enz.).
Principes
Zowel in woningen als in bedrijfsgebouwen kunnen bepaalde keuzes inzake afvalpreventie- en beheer afgeleid worden van de configuratie van het gebouw. Daarnaast zal de invoering van praktische voorzieningen voor afvalbeheer en -preventie alleen succes hebben als ze gepaard gaat met informatie en bewustmaking om de mensen aan te zetten om minder afval te produceren en het meer te sorteren.
Identificatie
Afvalproductie
De aard en de hoeveelheid van afvalproductie evenals het aandeel van de verschillende afvalcategorieën zijn afhankelijk van de bestemming van het gebouw (individuele of collectieve woning, school, kantoren, zorginstelling, ...).
Zie "Beoordeling van de hoeveelheid afvalproductie".
Preventie
Instellingen zoals FostPlus of Ecoconso vzw hebben preventiecampagnes opgezet om de productie van afvalstoffen te verminderen. Documentatie is ook te vinden op de website van Leefmilieu Brussel - « Minder afval te produceren door beter te consumeren », 2018.
Beheer
Downstream afvalbeheer
Afvalbeheer na productie is vanzelfsprekend geworden, vooral voor sommige afvalcategorieën. De gezinnen sorteren elke dag verpakkingen (PMD), papier/karton en gevaarlijk afval (vb.: javelwater, ammoniak, white spirit. Voor de andere afvalstromen is de weg nog lang op het gebied van duurzaam ontwerp en duurzame consumptie (vb.: navulbare inktpatronen, tweezijdige bedrukking van papier, etc.).
Maar sortering heeft echter alleen maar zin indien recyclage- of afvalverwerkingcircuits bestaan (vb.: Bebat voor oude batterijen, Recupel voor elektrische toestellen, etc.).
Voorbereiding op hergebruik
De voorbereiding op hergebruik heeft een impact op de organisatie van het gebouw, zoals het inzamelen van afval met statiegeld (flessen, transportpaletten, etc.), waarvan het hergebruik in het bedrijf of daarbuiten aangepaste opslagruimten vereist, rekening houdend met hun hoeveelheid en omvang.
Optimalisatie van afvalsortering
Afvalsortering moet zo veel mogelijk aan de bron gebeuren om de taak te vergemakkelijken van de verschillende actoren die bij de recyclage optreden.
Het mengen van afval moet vermeden worden, want dit tast de kwaliteit van de te recycleren grondstoffen aan en vereist meer behandeling. Er dient een organisatie in opslagzones met gepaste afmetingen voorzien te worden, naast een duidelijke identificatie op basis van precieze informatie en signalisatie. Duidelijk geïdentificeerde containers met de juiste afmetingen moeten verschillende afvalfracties kunnen opvangen.
Locatie
Een optimaal afvalbeheer kan niet zonder een strategische en rationele aanpak vanaf de prullenbak (sortering aan de bron) tot aan het ophaalpunt of contactpunt (volgens het geval op privé- of op openbaar domein) van de bevoegde ophaaldienst.
