Elementen voor een duurzame keuze

Overzicht van de elementen voor een duurzame keuze

Onderstaande tabel geeft voor de voornaamste categorieën zonnewering een samenvatting van de elementen voor een duurzame keuze. Een vergelijkende tabel specifiek voor externe zonneweringen is ook beschikbaar in de Voorziening | Externe zonneweringen.

	Interne zonnewering			Geïntegreerde zonnewering		Externe zonnewering			Omgeving
	Rolgordijn	Lattengordijn	Kleeffolies	Lattengordijn	Zonwerende beglazing	Vast	Rolgordijn	Lattengordijn	Bufferruimte	Natuurlijke bescherming	Directe omgeving
Milieuaspecten
Efficiëntie tegen oververhitting	✓	✓	✓	✓✓	✓✓	✓✓✓	✓✓✓	✓✓✓	✓✓	✓✓	✓✓
Grijze energiekosten	✗✗	✗✗	✗✗	✗✗	✗	✗✗✗	✗✗	✗✗	✗✗✗	✗	-
Economische aspecten
Investeringskosten	✗	✗	✗	✗✗	✗✗	✗✗	✗✗	✗✗	✗✗✗	✗	-
Werkingskosten	✗✗	✗✗	✗	✗	✗	✗✗	✗✗✗	✗✗✗	✗	✗	-
Sociaal-culturele aspecten
Esthetiek	⚫	⚫	⚫	⚫	⚫	⚫⚫⚫	⚫	⚫	⚫⚫⚫	⚫⚫⚫	-
Beheersing van de opaciteit	✓✓	✓✓✓	✓	✓✓✓	✓	✓	✓✓	✓✓✓	✓	✓	-
Bescherming van het zicht van buiten	✓✓✓	✓✓✓	✓✓	✓✓✓	✓	✓	✓✓✓	✓✓✓	✓✓	✓✓	✓
Efficiëntie tegen verblinding	✓✓✓	✓✓✓	✓✓	✓✓✓	✓✓	✓	✓✓✓	✓✓✓	✓✓	✓✓	✓
Gunstig voor natuurlijk licht	✓✓	✓✓✓	✓	✓✓✓	✓✓	✓✓✓	✓✓	✓✓✓	✓	✓✓	✓✓

Milieuaspecten

Doelmatigheid

Niet alle zonneweringssystemen zijn even effectief als het erom gaat het binnendringen van zonnestraling in het gebouw te beperken. Externe zonneweringen zijn het effectiefst, gevolgd door geïntegreerde zonneweringen en ten slotte interne zonneweringen.

Grijze energie

Als algemene regel wordt bij mobiele zonneweringen gebruik gemaakt van materialen met een grotere hoeveelheid grijze energie (staal, aluminium, pvc enz.), terwijl voor vaste zonneweringen alternatieven zoals hout kunnen worden gebruikt.

Bij mobiele buitenzonwering heeft men weinig keuze in de materialen: kunststofdoeken of aluminium lamellen.

Bij vaste buitenzonwering is de keuze groter. De mogelijkheid bestaat om de vaste zonwering ook uit te voeren in hout of PVC.

Hout zal iets meer onderhoud vergen, maar is naar milieu impact zeker te verkiezen boven PVC, alsook boven aluminium. Al is dit sterk afhankelijk van de gekozen houtsoort, de duurzaamheidsgraad, de behandeling, e.d..

Bij binnenzonwering kan men alle gewenste materialen aanwenden: van gordijnen uit biologische stoffen, over aluminium tot PVC.

Economische aspecten

Investeringskosten

• Binnenzonwering : De prijzen zijn zeer variabel in functie van de keuze: van gordijnen tot houten lamellen
• Zonwerende beglazing : De meerkost t.o.v. gewone beglazing bedraagt ongeveer 80 €/m²; reflecterende films om aan te brengen op beglazing kosten ongeveer 60 €/m²
• Vaste buitenzonwering : ongeveer 60 tot 120 €/m² (gevel)voor bijvoorbeeld structurele aluminium lamellen;
• Dynamische zonwering : Het aanbrengen van gemotoriseerde buitenzonwering (met automatische regeling) aan alle openingen van een gevel kost 150 tot 300 €/m² uitgeruste oppervlakte.
• Zonnebuffer : De bouwkost hiervan levert natuurlijk veel meer voordelen dan enkel de zonwering.

Permanente bescherming (selectieve beglazing of folie) is vaak goedkoper dan mobiele zonwering of afdaken, maar leidt wel tot meer energieverbruik (verwarming en verlichting) door de beperking van de zonnewinsten tijdens de winter. Bovendien beperken deze folies en de zonwerende en selectieve beglazing de lichttransmissie (meer of minder naargelang de producten) en dus de lichtkwaliteit in het lokaal.

Beperken van de energievraag is stap 1 van de Trias Energetica : de warmtelasten (zonnewinsten) die je kan weren, moet je niet wegkoelen. Houdt daarom, bij de evaluatie van de kosten van zonwering, de mogelijke besparingen op de koelinstallaties en het koelverbruik en een verhoging van het comfort in het achterhoofd.

Socio-cultureel aspecten

Afwijking van huidige culturele standaard

Binnenzonwering wordt in onze regio vaak toegepast.

Het is niet de gewoonte om in gebouwen standaard buitenzonwering te voorzien. In andere regio's of grote steden zoals Berlijn, is dit wel zeer gangbaar. Het plaatsen van buitenzonwering vraagt daarom soms nog om enige argumentatie bij de bouwheer.

Bepaalde zonwerende folies kleuren het glas, wat de perceptie van de omgeving buiten wijzigt. Dit is geen struikelblok in onze regio, maar wordt niet als positief ervaren.

Een zonnebuffer komt huidig ook niet zo vaak voor in onze regio's. De wens tot een zonnebuffer en de aanzienlijke meerkosten zijn steeds met de bouwheer project per project te bekijken.

Esthetiek

Bijna alle vormen van zonwering hebben een esthetische impact op het gebouw. Structurele zonwering, zonnebuffer en mobiele buitenzonwering het meest.

Zonwerende beglazing en tussenzonwering minder.

En zelfs binnenzonwering heeft een impact op het uitzicht van het gebouw (zie voorschriften inzake binnenzonwering in sommige woongebouwen). Aanpassingen aan het uitzicht van een gebouw kunnen een bouwvergunning noodzakelijk maken.

Beheersing van de opaciteit

Hier wordt de zonnewering gebruikt om al het zichtbaar natuurlijk licht weg te nemen. Alleen een luik zou volledige beheersing van de opaciteit kunnen garanderen. Lattengordijnen en in mindere mate rolgordijnen maken een goede lichtmodulatie mogelijk (zonder volledige opaciteit te bereiken).

Bescherming van het zicht van buiten

Zonneweringen kunnen een beschermende rol spelen tegen het zicht van buiten. Rolgordijnen en lattengordijnen vervullen deze functie het best.

Verblinding

Het gaat hier om het vermogen van de zonnewering om de lichtsterkte die de ruimte binnenkomt te beheersen en de contrasten in het gezichtsveld te verminderen. Verblinding kan een grote impact hebben op een persoon die hier de hele dag aan blootstaat. Het kan leiden tot verschillende niveaus van visueel ongemak en kan vermoeidheid of hoofdpijn veroorzaken. In een tertiaire context (kantoor, school, industrie ...) is het belangrijk om met dit aspect rekening te houden. Jaloezieën, of het nu rol- of lattengordijnen zijn, bieden de beste bescherming tegen verblinding.

Gebruik van natuurlijk licht

Dit houdt in dat de zonnewering ook bijdraagt aan de verdeling van natuurlijk licht, waardoor ook het gebruik van kunstlicht kan worden verminderd. Lattengordijnen en vaste zonneweringen laten meer natuurlijk licht door.

Gebruik van zonneweringen als beveiligingselement

Zonneweringen kunnen worden gebruikt als een element in de toegangsbeveiliging van een gebouw. Dit geldt vooral voor de vaste externe zonneweringen.

Arbitrage

Uit de warmtebalans zal blijken in welke mate zonwering nodig is om:

• het gebouw comfortabel te krijgen in de zomer
• het energieverbruik te beperken in de zomer

De mate van nodige zonwering zal een bepaalde kost met zich meebrengen. Deze is af te wegen tegenover de besparingen inzake verwarming en koeling en de winsten inzake comfort.

Kwalitatieve resultaten voor verschillende geöriënteerde zonweringen

• Een noord-zuid oriëntatie is voor de meeste gebouwtypes een gunstige keuze.

  • De ‘perfecte' zuid oriëntatie leent zich goed voor horizontale oversteken.
  • Op de noord oriëntatie wordt vaak geen zonwering voorzien. (Let wel : Al is het effect van indirect zonlicht relatief beperkt, toch is het niet altijd verwaarloosbaar).
• Voor alle zongerichte oriëntaties zal mobiele zonwering met goede lichtdoorlatendheid (zoals ophaalbare en beweegbare lamellen) steeds de beste resultaten geven, maar de kosten voor dit systeem zijn hoog.
• Merk op dat de west oriëntatie kritischer is inzake oververhitting dan de oost oriëntatie omdat in het Westen de inbreng van zon in de namiddag ligt. In de namiddag hebben zich hier namelijk ook de interne warmtewinsten maximaal ‘opgestapeld'.

De gebruikskost van het toestel is niet enkel de elektriciteit direct gebruikt door het toestel, maar ook de energie verbruikt om de warmtewinsten van het toestel weg te koelen en hierbij aansluitend ook de (meer-)investering in de koelinstallatie.

Verwezenlijking ­ Gemeenschappelijke aspecten voor alle voorzieningen