‘Omkeerbaar ontwerpen’ betekent toekomstgericht bouwen en verbouwen. Gebouwen worden daarbij op zo’n manier ontworpen dat de ruimtelijke typologie gemakkelijk is aan te passen en dat gebouwonderdelen gedemonteerd en hergebruikt kunnen worden. Daarbij streven we ernaar de waarde en kwaliteit van het gebouw en zijn onderdelen zo hoog mogelijk te houden, met een minimum aan materiaalschade en zo weinig mogelijk bouwafval.
De checklist is opgevat als een kwalitatief ontwerpinstrument. Het kan al vroeg in het proces gebruikt worden, bijvoorbeeld bij de definitie van een programma van eisen, maar is ook een goede leidraad bij het maken van de eerste ontwerpschetsen of bij de opvolging van het project doorheen de verschillende fases.
Inhoudelijk focust de checklist uitsluitend op de omkeerbaarheid van gebouwen en behandelt twee aspecten van omkeerbaarheid:
- ruimtelijke omkeerbaarheid, die tot doel heeft de levensduur van het gebouw te verlengen door toekomstige veranderingen van gebruik en functie te vergemakkelijken
- technische omkeerbaarheid, die gericht is op de ontmanteling en het hergebruik van elementen, onderdelen en materialen.
De doelstellingen van de checklist zijn
- het formuleren van ambities op het gebied van omkeerbaarheid mogelijk te maken, deze te beargumenteren en de ontwikkeling ervan te volgen gedurende de verschillende fasen van het project.
- Het voorstellen van mogelijke oplossingen, een aantal strategieën die kunnen worden toegepast om een meer omkeerbaar ontwerp te ondersteunen.
- Het objectiveren van criteria voor het vergelijken van ontwerpvoorstellen. De Checklist kan worden gebruikt als basis voor een kwalitatieve evaluatie van ontwerpkeuzes, bijvoorbeeld bij een openbare aanbesteding of prijsvraag.
De strategieën in de checklist zijn grotendeels afgeleid van de indicatoren in de Reversible Building Design Tools (RBD), ontwikkeld door Dr. Elma Durmisevic. Deze kwantitatieve instrumenten zijn ontwikkeld in het kader van het Europese innovatieproject Buildings as Material Banks (www.bamb2020.eu).
Als u op de hoogte wilt blijven van nieuwe versies van de Checklist of ons wilt helpen de tool te verbeteren, kunt u dat via de contactpagina laten weten.
