Kiezen voor binnenbekledingsmaterialen met een kleine impact op het milieu:

Basisprincipes

Om een materiaal te kiezen, is het altijd beter om zich te baseren op een levenscyclusanalyse (zie Dossier | De levenscyclus van materialen: analyse, informatiebronnen en keuzehulpmiddelen ). Dat is de nauwkeurigste methode om de milieu-impact van een materiaal te bepalen. Bij gebrek aan een dergelijke analyse, echter, of voor een eerste benadering moeten de volgende basisprincipes in acht worden genomen:

• Giftige materialen vermijden
• Samengestelde materialen vermijden
• Het gebruik van recycleerbare en gerecycleerde materialen op onze markt bevorderen (voorafgaand voorbereidend werk)
• Bij de keuze van de materialen rekening houden met het eventuele rechtstreekse hergebruik, het eventuele hergebruik na opknappen of de eventuele recyclage
• Zich vergewissen van de juistheid van de informatie met betrekking tot de nuttige toepassing van de materialen op het einde van de levensduur (kan variëren naargelang van de afvalmarkt)
• De samenstelling van de materialen, de oorsprong van de grondstoffen en de overeenstemming met de toepasselijke normen (ecolabels ...) controleren
• Zich informeren over de afval- en recyclagemarkt om te leren welke materialen recycleerbaar zijn, en hoe ze kunnen worden gekozen en gecombineerd overeenkomstig hun recyclageklasse.

Bij een coherente milieuvriendelijke benadering van bekledingsmaterialen is de keuze van de andere materialen die bij de samenstelling van de wanden worden gebruikt, van belang. Hiertoe behoren de draagstructuur, de thermische en geluidsisolatie en de diffusiemembranen (dampwerende laag). De antwoorden op deze kwesties staan in de fiches van de gids. Daar is meer specifieke informatie te vinden over onderwerpen als isolatiematerialen, luchtdichtheid, structuurelementen enz.

Naast de technische aspecten kan een ontwerper vandaag ook afgaan op de talrijke labels en milieucertificeringen om materialen te kiezen die milieuvriendelijker en gezonder zijn. De voorkeur gaat uit naar officiële labels, waarvan het Europese ecolabel het belangrijkste is. Er bestaan bovendien nationale labels die strikter en ambitieuzer zijn dan het Europese label. Daarnaast zijn er ook nog particuliere labels.

• De overvloed aan labels zorgt voor heel wat verwarring; een gedetailleerde vergelijking van de onderliggende technische criteria is terug te vinden op de website www.infolabel.be of in Dossier | De levenscyclus van materialen: analyse, informatiebronnen en keuzehulpmiddelen .

Het duurzame karakter van de gebruikte grondstoffen

Gezien de grote uitdaging van de uitputting van de hulpbronnen (zie Dossier | Duurzaam materiaalgebruik ), is het van fundamenteel belang om te overwegen gebruik te maken van producten en materialen op basis van duurzame grondstoffen. Temeer daar binnenbekledingsmaterialen een tamelijk korte levensduur hebben, mag dit aspect niet worden genegeerd. Het is nog belangrijker als de keuze, ondanks de overwegingen in dit dossier, op onomkeerbare assemblages valt die het moeilijk en zelfs onmogelijk zullen maken om de bestanddelen van het gebouw op het einde van hun levenscyclus van elkaar los te maken in duidelijke fracties.

De mogelijkheid overwegen om teruggewonnen materiaal te gebruiken

Bij de keuze van het bekledingsmateriaal kunt u ook beslissen om gebruikte elementen een tweede leven te geven: houten lambriseringen, muurbetegelingen, verlaagd-plafondelement...

Er bestaat een website met een lijst van professionele verkopers van tweedehands materiaal en advies over herbruikbaar materiaal en de toepassing ervan: www.opalis.be

Bekledingen in synthetische materialen?

• "Plastic" wordt gemaakt op basis van monomeren die worden geagglutineerd, zodat ze polymeren vormen. Deze monomeren kunnen van natuurlijke of synthetische oorsprong zijn en komen voort uit de petro-, aardgas- of steenkoolchemie.
• Ze worden geproduceerd in twee fasen: de zeer energieverslindende productie of extractie en de samenvoeging van monomeren tot polymeren.
• Hun milieubalans (LCA, zie Dossier | De levenscyclus van materialen: analyse, informatiebronnen en keuzehulpmiddelen ) is niet zo positief. Tijdens de productie ontstaan moeilijk te beheersen bijproducten en productieafval, die moeilijk te recycleren zijn of waarvan de vernietiging een probleem vormt wegens de moeilijk waarneembare uitgestoten gassen. (Voorbeeld: uitwaseming van giftige gassen tijdens een brand of vorming van vloeibaar zoutzuur door het contact tussen het water en diezelfde gassen.)

(Informatie afkomstig uit het werk "L'habitat écologique: Quels matériaux choisir ? ", F. Kur, uitg. Terre vivante, 2006)

BatEx [049] Rue De Fléron, binnenbepleistering op basis van klei

TOTEM gebruiken

TOTEM is een instrument dat de milieueffecten van elementen en gebouwen gedurende hun hele levenscyclus beoordeelt. Door verschillende varianten te vergelijken kan de ontwerper zijn project optimaliseren door te kiezen voor de oplossing met de laagste milieubelasting.

De varianten zullen hun samenstelling (type materiaal, of hetzelfde materiaal maar hergebruikt) of hun  energieprestatie laten variëren.

Uitgaande van een basiscompositie kan TOTEM de relatieve impact van elk materiaal belichten, zodat de ontwerper de kritische punten kan identificeren waar hij op moet letten. 

Maar ook andere precieze gegevens die u toelaten uw gebouw in detail te analyseren en het ontwerp ervan te verbeteren door verschillende oplossingen te testen.

Meer info over  totem-building.be en over het Voorziening | TOTEM.