Zodra de participatiegraad is gekozen, gaat het erom de toe te passen methode te bepalen. Meerdere methodes kunnen worden gecombineerd en aangepast om de doelstellingen van een specifiek project te realiseren, en kunnen variëren naargelang van de fase van het project. De methodes van de lagere graden kunnen vanzelfsprekend worden gebruikt voor een benadering met een hogere graad. Als bijvoorbeeld een benadering van graad 4 wordt overwogen, kunnen ook de methodes van graad 1 tot 3 worden toegepast.
De keuzecriteria van de methode zijn talrijk. Kunnen bijvoorbeeld worden genoemd:
- het type en de omvang van het project,
- het ogenblik waarop in het project tussenbeide wordt gekomen,
- de behandelde thema's en het aantal te bespreken alternatieven,
- het type en de kwaliteit van de uitwisselingen (invloed, anonimiteit, geïnteresseerd publiek ...),
- de noodzaak van arbitrage,
- het aantal en de types betrokken personen (groot publiek, experts ...),
- de ermee verbonden termijnen,
- de ermee verbonden kosten,
- ...
Graad 1 – Informeren en sensibiliseren
Voor deze participatiegraad kunnen de volgende methodes worden genoemd:
- Reclame: brochures, presentatiebrief, uitvoerig verslag, aanplakreclame, nieuwsbrief ...;
- Postzendingen, reclamedrukwerk ...,
- Tentoonstelling,
- Media-evenementen,
- Verwelkomingsdag,
- Persberichten,
- Bezoeken ter plaatse,
- Informatietassen: met verschillende types informatie die afkomstig zijn van de bovengenoemde reclamemiddelen,
- ...
Graad 2 – Informatie en meningen verzamelen
Voor deze participatiegraad kunnen de volgende methodes worden genoemd:
- Bilaterale ontmoetingen met de betrokkenen,
- Gemeenschaps- of openbare vergaderingen,
- Peilingen,
- Openbare zittingen en seminaries,
- Vragenlijsten,
- Aanvragen voor verslagen en voorstellen: proces waarbij het publiek wordt verzocht om een project te behandelen door vernieuwende alternatieve oplossingen uiteen te zetten en officieel voor te stellen;
- Ontwikkelingsproces dat de deelnemers de mogelijkheid biedt om de inventaris van de gemeenschappelijke behoeften op te maken,
- ...
Graad 3 – Bespreken en doen participeren
Voor deze participatiegraad kunnen de volgende methodes worden genoemd:
- Elektronische conferentie en interactieve websites,
- Groepen voor rechtstreekse gesprekken,
- Themaconferenties en workshops,
- ...
Graad 4 – Actief participeren
Het is de bedoeling om de dialoog en de uitwisseling van ideeën te bevorderen, om tot overeenstemming te komen. Het gesprek wordt gestructureerd door een bekwame moderator, maar het kader is ongedwongen en ontspannen. Het ontwerpteam verantwoordt vervolgens voor de deelnemers waarom hun conclusies al dan niet in aanmerking worden genomen.
De context waarin de verschillende spelers zullen deelnemen, kan verschillende vormen aannemen:
- Charrette : intensief proces dat het mogelijk maakt om snel tot overeenstemming te komen.
- Afzondering : reflectie die plaatsvindt in een gunstig kader, vaak op een ongewone plaats, en die wordt opgeluisterd met sociale activiteiten om “het ijs te breken”.
- Kringgesprek : bijeenkomst die wordt gehouden volgens het principe van gelijkheid tussen de deelnemers, en die de uitwisseling van meningen bevordert.
- ...
De moderator zal bovendien gebruik kunnen maken van verschillende methodes om ideeën aan de oppervlakte te laten komen en vervolgens te structureren en te analyseren:
- Brainstorming : maakt het tijdens een bijeenkomst mogelijk om uiteenlopende ideeën over een precies onderwerp te verzamelen. Deze methode houdt in dat er geen kritiek wordt gegeven op ideeën of dat ideeën niet worden opgedrongen, maar dat mensen zich laten gaan door spontaan te reageren om een groot aantal ideeën te verzamelen, die vervolgens zullen worden geherformuleerd en samengevat om ze bruikbaar te maken.
Mindmapping : bestaat erin om ideeën te categoriseren die het resultaat zijn van een brainstorming, die ideeën vervolgens te rangschikken voor elk van de vastgestelde categorieën, en ze ten slotte te evalueren en er een beslissing over te nemen.
Mindmapping met betrekking tot energie
SWOT-analyse (SWOT = Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) of, in het Nederlands, Sterkten, Zwakten, Kansen, Bedreigingen: bestaat erin, zoals de naam aangeeft, om van een idee de interne sterkten en zwakten en de externe kansen en bedreigingen te bestuderen, om de strategie van een project mee te helpen bepalen. Deze reflectie kan worden gestructureerd aan de hand van de SWOT-matrix:
SWOT-matrix
Positief Negatief Interne oorsprong Sterkten
S
(Strengths)
Zwakten
W
(Weaknesses)
Externe oorsprong Kansen
O
(Opportunities)
Bedreigingen
T
(Threats)
- ...
