Uitdagingen
De kwaliteit van de binnenlucht is sterk verbonden met de kwaliteit van de omgevingslucht, terwijl Brussel één van de Europese regio's is waar de lucht het meest is vervuild. Maar de binnenlucht is dikwijls ook minder goed dan de buitenlucht door de menselijke activiteiten die waterdamp en CO2 veroorzaken en de aanwezige materialen die verontreinigende stoffen, vluchtige organische verbindingen of allergenen afgeven. Het is dus van essentieel belang om, vooraleer we beginnen te denken aan ventilatie, ook eens te kijken welke verontreinigende stoffen in het gebouw kunnen worden vermeden.
De kwaliteit van de buitenlucht is afhankelijk van het weer en van de uitstoot van vervuilende stoffen door menselijke activiteiten. Ze wordt bepaald door met name de concentratie van bepaalde soorten vervuilende stoffen, zoals PM10-deeltjes (zwevende deeltjes in de lucht met een diameter van minder dan 10 micrometer) en PM2.5-deeltjes (zwevende deeltjes in de lucht met een diameter van minder dan 2,5 micrometer), stikstofmonoxide (NO) en stikstofdioxide (NO2), ozon (O3), zwaveldioxide (SO2), koolstofmonoxide (CO) en zware metalen.
In Brussel wordt de luchtkwaliteit dagelijks gemeten : Pollumeter (Leefmilieu Brussel).
Samen met veel andere hoofdsteden en dichtbebouwde gebieden is Brussel een van de zones met de zwaarste luchtvervuiling in Europa.
Weergave van het aantal dagen waarop de maximumdrempel van 50 µg/m³ wordt overschreden in verschillende steden in Europa in 2007
De luchtkwaliteit binnen gebouwen is vaak slechter dan die van de buitenlucht. Hier zijn drie redenen voor:
- De gebruikers en hun diverse activiteiten produceren waterdamp, CO2, CO, allergenen, organische verbindingen en andere vervuilende stoffen.
- Ook het gebouw zelf (de afwerkingsmaterialen, het meubilair…) en de planten geven diverse organische verbindingen en andere stoffen af.
- In gesloten ruimten zullen vervuilende stoffen zich ophopen. Overdreven luchtverversing leidt dan weer tot energieverspilling.
En aangezien we meer dan 80% van onze tijd binnen gebouwen doorbrengen, kan een slechte luchtkwaliteit niet te onderschatten gevolgen hebben voor onze gezondheid.
Vervuilende stoffen binnen gebouwen worden regelmatig aangewezen als oorzaak voor het zogenoemde Sick Building Syndrome, dat diverse symptomen omvat, en de toename van allergieën. In onderzoek in scholen in diverse landen wordt aangetoond dat gebrek aan luchtverversing en hoge CO2-concentraties nefast zijn voor de reactietijd van leerlingen, hun schoolcijfers en het absentiecijfer.
Anderzijds wordt in veel gebouwen die zeer goed presteren op energiegebied een onaangenaam lage luchtvochtigheid geconstateerd.
Dit dossier gaat in op de oplossingen voor vertrekken die door mensen worden gebruikt (woningen, kantoren enz. – ruimtes voor specifieke productieprocessen worden niet in dit document behandeld, want hier gelden specifieke regels voor) om een goede luchtkwaliteit te garanderen wat de concentratie vervuilende stoffen en de relatieve luchtvochtigheid betreft.
De oplossingen om vervuiling binnen gebouwen te vermijden, zijn te vinden in het dossier Vermijden van poluenten in het gebouw.
De te nemen maatregelen om het energieverbruik in verband met de luchtverversing te beperken, worden besproken in het dossier Een energie-efficiënt ventilatiesysteem ontwerpen.
Aanpak
Invoeren van passieve maatregelen
- De vervuilende stoffen die van buiten het gebouw afkomstig zijn beperken door een verstandige keuze van de locatie en de plaatsing van luchtinlaten;
- vervuilende stoffen in het gebouw vermijden.
Keuze en ontwerp van de technische uitrustingen
- om de lucht te verversen: de behoeften bepalen en kiezen voor flexibele uitrustingen die een goede ventilatie mogelijk maken ongeacht de omstandigheden, zelfs extreme omstandigheden;
- om de ingeblazen lucht in de lokalen te filteren;
- om een comfortabele vochtigheidsgraad te verzekeren: een doel bepalen en eventuele luchtbevochtigers of -ontvochtigers installeren.
Efficiënt gebruik van de uitrustingen en follow-up van het comfort
- De uitrusting onderhouden (luchtinlaten, filters, leidingen,...).
