Inhoudstafel
- Wat zijn de voor- en nadelen van vloer- en bovenisolatie?
- Waarom isoleren langs de onderkant?
- Wat zijn de technieken voor isolatie langs de onderkant?
- Moeten voorzorgen genomen worden met het oog op lucht- en waterdichtheid? Een waterdampscherm??
- Wat zijn de aandachtspunten bij het overwegen van isolatie van een vloer langs de onderkant?
- Specifiek geval: isolatie van een vloerplaat op de bodem
- Voorbeeld
- Meer weten
Wat zijn de voor- en nadelen van vloer- en bovenisolatie?
| Nieuwbouw en renovatie | ||
|---|---|---|
| Van onderen | Van boven | |
|
|
|
| Voordelen |
Beschermt tegen vorst en barstvorming Geen verlies van binnenafwerkingen Continuïteit van het isolatiemateriaal Minder risico op het ontstaan van problematische bouwknopen De wand blijft op constante binnentemperatuur Minder risico op interne condensatie Betere thermische inertie |
Levensduur van het isolatiemateriaal Behoud van verlaagde plafonds met erfgoedwaarde tussen wooneenheden Nuttig bij toegankelijkheidsproblemen van onderen Het isolatiemateriaal staat niet bloot aan vocht |
| Nadelen |
Plafond van een kelder of geventileerde vide: Het uiterlijk van het gebouw kan veranderen (vloer boven een ruimte die toegankelijk is voor personen) De buitenafwerking op het isolatiemateriaal is kwetsbaar en kan barsten als het om pleister gaat Problematische bouwknopen op de draagmuren boven de vloer zijn moeilijk te beheersen De aanwezigheid van leidingen (elektriciteit, waterafvoer of -toevoer, gas, verwarming...) kan de aanbrenging bemoeilijken Vloer op de bodem Het gekozen isolatiemateriaal moet waterdicht zijn en bestand zijn tegen indrukking |
Problematische bouwknopen zijn moeilijk te vermijden op draagmuren boven de vloer De binnenafwerkingen van de vloer moeten worden vervangen Risico op interne condensatie ter hoogte van de ondergrond van het isolatiemateriaal Vermindering van de afstand tussen vloer en plafond Het isolatiemateriaal moet bestand zijn tegen compressie Vermindering van de thermische inertie evalueren |
Waarom isoleren langs de onderkant?
- Indien de hoogte van de kelder het toelaat , is isoleren langs de onderkant de gemakkelijkste oplossing. Je hoeft dan immers geen deurdorpels te verhogen en evenmin een nieuwe vloer te leggen. In de meeste gevallen is geen eindafwerking nodig voor het plafond van de kelders of kruipkelders.
- Isolatie langs de onderkant leidt tot een grotere thermische inertie omdat de vloerstructuur binnen het beschermde volume van het gebouw blijft. Deze inertie levert een groter comfort op naast een vermindering van het verbruik en verbetert de thermische prestaties van het gebouw.
Meer informatie hierover is te vinden in het dossier Zorgen voor een grotere thermische inertie.
- Terwijl het isoleren van gevels gebeurt van buitenuit , is het vaak gemakkelijker de thermische bruggen te minimaliseren met een vloerplaat die van onderuit geïsoleerd is. De retourisolatie is immers gemakkelijker aan te brengen in de kelder of in een kruipkelder dan in de verwarmde ruimte. Deze retourisolatie heeft als doel de lengte van de weg van de minste thermische weerstand te verhogen, en zo de thermische verliezen te beperken (cf. figuur hieronder).
De lengte van de weg van de minste thermische weerstand wordt in enge zin gedefinieerd als het kortste traject tussen de binnen- en de buitenomgeving of tussen een verwarmde en een aangrenzende niet verwarmde ruimte, zonder daarbij een isolatielaag of isolerend element te kruisen waarvan de thermische weerstand gelijk is aan, of groter is dan de kleinste van de twee thermische weerstanden R 1 en R 2 van de isolatielagen van de wanden
Schema dat de lengte van de weg met de minste thermische weerstand toont
Wat zijn de technieken voor isolatie langs de onderkant?
Er bestaan diverse manieren om te isoleren aan de onderkant van de dragende vloerplaat:
Isolatie tegen het plafond van de kelder lijmen
Isolatie van de vloer langs de onderkant: gelijmde isolatie
Isolatie gedragen door een tweede structuur
Isolatie van de vloer langs de onderkant: secundaire structuur
Isolatie tegen het kelderplafond geschroefd/gehaakt
Isolatie van de vloer langs de onderkant: geschroefd/gehaakt
Isolatie tegen het kelderplafond gespoten
Isolatie van de vloer langs de onderkant: gespoten
Isolatie geplaatst/ingespoten tussen de structuurelementen
Isolatie van de vloer langs de onderkant: ingespoten (hier aangebracht onder een hellend dak) of aangebracht tussen de elementen van een draagstructuur
Combinatie van isolatie tussen de structuurelementen en opgehangen isolatie
Isolatie van de vloer langs de onderkant: combinatie van isolatie tussen de structuurelementen en opgehangen isolatie.
Meer informatie over de materiaalkeuze: lees het dossier Duurzame keuze van thermische isolatiematerialen
Moeten voorzorgen genomen worden met het oog op lucht- en waterdichtheid? Een waterdampscherm??
Luchtdichtheid tussen het verwarmde en het onverwarmde gedeelte is in alle gevallen noodzakelijk. Deze dichtheid wordt gerealiseerd door:
- aanbrengen van een luchtdicht membraan onder de isolatie, in het geval van een houten vloerstructuur,
- de betonvloer
Een waterdampscherm is noodzakelijk in de volgende gevallen:
- de kelder wordt verwarmd: het dampscherm komt dan onder de isolatie;
- de kelder wordt niet verwarmd en in het geval van een houten plankenvloerstructuur moet het dampscherm (vaak een OSB) met verlijmde lasnaden worden aangebracht bovenop de houten structuur, want waterdamp vanuit het verwarmde gedeelte van het gebouw mag in geen geval condenseren in de isolatie;
- de kelder wordt niet verwarmd en in het geval van een betonnen vloerplaat is geen dampscherm en evenmin een luchtdichting nodig. Het beton volstaat hiervoor.
Een waterdichting is noodzakelijk onder de vloerplaat (en onder de isolatie indien aan de onderkant ervan geïsoleerd wordt).
In het geval van een renovatie waarbij de vloerplaat op de volle grond wordt vervangen (bijvoorbeeld met het oog op de hoogte onder het plafond), is het noodzakelijk eerst een anticapillair membraan te leggen en dan de isolatie die vervolgens aan de bovenkant wordt beschermd door een plasticfolie, en tot slot de nieuwe betonnen vloerplaat.
Wat zijn de aandachtspunten bij het overwegen van isolatie van een vloer langs de onderkant?
Bouwknopen
Het is belangrijk om bij de conceptie aandacht te schenken aan diverse bouwknopen:
-
op het niveau van de funderingen/buitenmuren
In het geval dat de funderingen of de buitenmuren de continuïteit van de isolatie doorbreken, ontstaat een koudebrug. Het effect hiervan moet worden beperkt. Hiertoe wordt de lengte van de weg van de minste thermische weerstand verlengd door het ophalen of laten dalen van isolatie (cf. vraag "Waarom isoleren langs de onderkant? cf. vraag "Waarom isoleren langs de onderkant?”). Het ideale bij nieuwe constructies is het nodige te voorzien bij deze thermische brug (bouwknoop) door gebruik van isolerende structurele materialen (schuimglas, multicellulair glas) die de verbinding maken tussen de isolatie van de vloerplaat en die van de fundering / buitenmuur.
-
op het niveau van de bevestigingspunten van de isolatie
Bij een metaalstructuur die de isolatie op haar plaats houdt, gebruikt men onderbrekers voor koudebruggen loodrecht op de bevestigingen van de structuur, om de koudebruggen die ze meebrengen te minimaliseren.
-
op het niveau van een houten structuur
Hoewel hout een relatief isolerend materiaal is, is het nuttig de koudebrug die wordt gecreëerd door deze houtstructuur, te beperken door een isolatielaag eronder aan te brengen:
- dit kan ofwel door gebruik te maken van een isolatie die wordt opgehangen in, of vastgeschroefd aan het houten geraamte (cf. vraag "Wat zijn de systeemtechnieken om de vloer langs de onderkant te isoleren?");
- Ofwel door kruislings een tweede geraamte aan te brengen (cf. figuur hieronder).
Isolatie van de vloer langs de onderkant: kruislings geraamte
Minimumdikte
Bij een nieuwbouw of bij een renovatie waarbij de vloer onderworpen is aan een stedenbouwkundige vergunning, moet de thermische prestatie van deze vloer vanzelfsprekend voldoen aan de EPB-reglementering . De dikte van de isolatie is afhankelijk van het gebruikte type, meer bepaald haar thermische geleidbaarheid λ.
Wat zijn de aandachtspunten bij het aanbrengen van vloerisolatie langs de onderkant?
-
Afwezigheid van vochtigheid
Vooraleer de isolatielaag aan te brengen, moet men zich vergewissen van afwezigheid van vochtigheid op het niveau van de dragers. Vooral houten vloeren vragen waakzaamheid. Identificeer de zones die eventueel aantasting door insecten en/of zwammen hebben ondergaan (vooral ter hoogte van inmetseling van de vloerbalken). Indien vochtigheidsproblemen worden vastgesteld, moeten deze absoluut eerst behandeld worden.
-
Convectiestromen
De isolatie moet goed aansluiten op de structuur. Er mag geen luchtstroom mogelijk zijn tussen de structuur en de isolatie: dit leidt tot convectiestromen.
Convectiestromen tussen de isolatie en de vloerplaat
Specifiek geval: isolatie van een vloerplaat op de bodem
Wanneer een vloer in contact staat met de bodem, draagt de aarde bij aan de thermische weerstand van de vloer. De berekeningsmethode voor de thermische transmissiecoëfficiënt van de ondervloer moet dan worden aangepast.
Er bestaat een berekeningsprocedure die de EPB-regelgeving volgt die van toepassing is wanneer de vloer over de gehele oppervlakte in contact staat met de bodem. De vloer kan niet-geïsoleerd, uniform geïsoleerd of gedeeltelijk geïsoleerd zijn (horizontale of verticale randisolatie).
Horizontale en verticale randisolatie
Voorbeeld
Het betreft een woning in Brussel met een parketvloer (die de bouwheer wenst te bewaren) en een afgewerkt vloerniveau dat niet mag variëren om het timmerwerk (deuren) in de huidige staat te bewaren. Onder de vloerplaat bevindt zich een kelder. De gelijkvloerse vloerplaat heeft een houten draagstructuur.
In dergelijk geval is de beste oplossing: de isolatie aanbrengen tussen de vloerbalken van de bestaande houten structuur. Aangezien de bestaande parketvloer echter niet luchtdicht is, is het belangrijk om eerst een membraan eronder aan te brengen, vooraleer de isolatie te plaatsen.
Het is ook belangrijk om eerst de staat van de houten draagstructuur te controleren en de koudebruggen (bouwknopen) tot een minimum te herleiden bij de plaatsing van de isolatie.
Meer informatie, zie dossier Luchtdichtheid verbeteren
Meer weten
In de Gids
Voor meer informatie met betrekking tot dit thema:
- Dossier | Transmissieverliezen beperken
- Dossier | Duurzame keuze van thermische isolatiematerialen
- Dossier | Luchtdichtheid verbeteren
- Voorziening | Een luchtdichte wand en goede aansluitingen realiseren
- Dossier | Zorgen voor een grote thermische inertie
Andere publicaties van Leefmilieu Brussel
- Leefmilieu Brussel (2016), Renovaties met hoge energieprestaties: technische details - BATEX: kernpunten en praktische oplossingen , presentatie van Julien Kessler
Websites
- De isolatietechniek voor een vloer kiezen
- De onderste vloeren
- Een gelijkvloerse vloer langs de onderkant isoleren
Bibliografie
- Wallonie, Renoveren om minder energie te verbruiken – Isoleren van de vloeren boven niet-verwarmde ruimten , Fiche nr 6
Reglementering
- Eisen en procedures voor EPB (op de website van Leefmilieu Brussel)
